بررسي شاخص‌هاي اكولوژيكي سخت پوستان در حوضچه مجتمع بندري شهيد رجايي

بندر شهيد رجايي در بخش شمالي خليج فارس و در جنوب ايران به‌وسيله آلاينده‌هايي از منابع مختلف تهديد مي‌شود و تحت تأثير فعاليت‌هاي انسان‌زاد، صنعتي و كشتيراني، عمليات تخليه و بارگيري مواد نفتي و همچنين عمليات لايروبي و لايريزي قرار دارد. هدف از انجام اين تحقيق بررسي تأثير اين فعاليت‌ها در بندر شهيد رجايي بر تنوع و تراكم سخت‌پوستان است. بدين منظور نمونه‌برداري در چهار فصل با 3 تكرار از پائيز 93 تا تابستان 94 در 11 ايستگاه داخل حوضچه و يك ايستگاه خارج از حوضچه انجام پذيرفت. جمع‌آوري نمونه‌هاي رسوب بر اساس روش منابع و به‌وسيله دسـتگاه گراب مدل اكمن با سـطح مقطع 0/04 متر‌مربع انجام پذيرفت. رسوبات حاوي كف‌زيان توســط آب دريا و با الك چشمه 500 ميكرون در داخل شناور چندين بار شستشو داده شدند. سپس محتويات الك پس از رنگ‌آميزي با رنگ مخصوص رزبنگال به ظروف مخصــوص پلي اتيلني حاوي الكل اتيليك 96 درصــد انتقال داده شــد. نمونه‌هاي حاوي سخت‌پوستان كف‌زي پس از شستشوي مجدد در آزمايشگاه به ظروف پتري ديش آزمايشگاهي منتقل و با استفاده از لوپ آزمايشــگاهي در مرحله اول جداســازي و ســپس بر اســاس كليدهاي شناسايي مرجع در حد جنس و گونه شناسايي شدند. نتايج نشان داد كه بيشترين فراواني سخت‌پوستان در ايستگاه خارج از حوضچه است و در مقايسه با اين ايستگاه تنها ايستگاه اسكله قايق‌هاي خدماتي و دو ايستگاه وسط حوضچه فراواني نزديك به ايستگاه بيروني داشتند و بقيه ايستگاه‌ها با اختلاف واضح فراواني كمتري داشتند (0/05 P). جنس‌هاي Apseudidae، Ampelisca، Alpheus و Biblys از بين سخت‌پوستان در بندر شهيد رجايي داراي بيشترين تراكم در بين ايستگاه‌ها بودند، به‌طوري‌كه جنس Ampelisca در ايستگاه‌هاي داخلي حوضچه با متوسط عمق 9-5 متر و جنس Alpheus در ايستگاه بيروني غالب بود. همچنين Apseudidae در ايستگاه‌هاي با متوسط عمق 12-15 متر و نزديك به اسكله‌هاي با فعاليت بالاي تخليه و بارگيري غالب بود. جنس Biblys نيز تنها در ايستگاه وسط حوضچه غالبيت داشت. نتايج حاصل از تعيين شاخص تنوع شانون نشان داد كه سخت‌پوستان در نزديكي اسكله نفتي كمترين تنوع را دارا بودند. از طرف ديگر بيشترين مقدار تنوع سخت‌پوستان در ايستگاه‌هاي دهانه، وسط حوضچه و اسكله قايق‌هاي خدماتي به ترتيب مشاهده شد. اين مطالعه نشان داد كه فراواني سخت پوستان در اين منطقه به ترتيب با عواملي نظير عمق آب، ميزان گردش آب و جنس بستر وابستگي دارد. همچنين تنوع سخت‌پوستان در اين منطقه رابطه مستقيمي با دوري و نزديكي به اسكله‌هاي با بيشترين فعاليت بندري دارد.