سرم آميلوئيد A به عنوان يك بيوماركر در عفونت و التهاب در اسب : بررسي مروري

پروتئين هاي فاز حاد كبدي به عنوان يك ماركر در ارزيابي التهاب به كار ميروند. اين پروتئين ها در كبد ساخته ميشوند و بر اساس كاهش يا افزايش در طي پاسخ فاز حاد به دو گروه تقسيم ميشوند كه آلبومين و ترانسفرين در طي پاسخ كاهش و هاپتوگلوبين، سرلوپلاسمين، فيرينوژن و سرم آميلوئيد A افزايش ميابند.در اين ميان سرم آميلوئيد A كه يكي از پروتئين هاي اصلي فاز حاد به حساب مي‌آيد يكي از فاكتور هاي كمك كننده به بهبود تشخيص، پيش آگهي بيماري، مشخص كردن روند درمان و پاسخ به درمان است. اين پروتئين در شرايط طبيعي بدن به ميزان كم يا غير قابل تشخيص يافت ميشود اما در شرايط بيماري به ده ها تا هزار برابر ميزان طبيعي خود ميرسد. اينترلوكين ها (1 و 6) و فاكتور نكروز دهنده تومور از عوامل محرك توليد پروتئين هاي فاز حاد و پاسخ آن هستند.يكي از ويژگي هاي سرم آميلوئيد A افزايش آن متعاقب بيماري و تجزيه سريع و عمر كوتاه آن ميباشد كه آن را به يكي از بيوماركر ها ي كاربردي و دقيق تر از شمارش گلبول هاي سفيد خون به عناون نشان دهنده‌ي التهاب و عفونت تبديل ميكند كه مانيتور كننده‌ي روند بهبود و پاسخ به درمان نيز به شمار مي‌آيد.بايد در نظر داشت كه معاينات و تاريخچه بيمار از عوامل اصلي و مهم در تصميمي گيري در مورد بيماري و تصميم گيري در مورد درمان آن ميباشد.محل اصلي توليد سرم آميلوئيد A كبد ميباشد اما در غدد پستاني، دستگاه گوارش، ريه نيز توليد ميشود. از عوامل افزايش دهنده‌ي آن ميتوان به جراحي، بيماري هاي مفاصل، عفونت ها، تروما، التهاب، عفونت هاي سيستميك و شرايط پاتوفيزيولوژيك اشاره كرد و ميتواند به عنوان يك شاخص در مشخص كردن بررسي وضعيت عمومي سلامت بدن به كار رود و همچنين در بررسي در سطح جمعيت نيز ميتواند كمك كننده باشد.يكي از كاربرد هاي آن در طب اسب بررسي روند درماني عفونت ها و التهاب هاي مفاصل و انواع تاندونيت ها و ارزيابي شدت آن در كنار ديگر ابزار تشخيصي است. سرم آميلوئيد Aميتواند به عنوان يك شاخص نشان دهنده‌ي ميزان سلامت اسب به كاررود و از كمك كننده هاي نسبي تفكيك كوليك نيازمند به جراحي از كوليك بي نياز از جراحي باشد، نمايش دهنده‌ي ميزان كارايي در اسب هاي مسابقه اي و كورسي باشد و با اندازه گيري ميزان آن قبل و پس از تمرين واكنش بدن را ارزيابي نمود و از بروز آسيب هاي جدي قبل از نمايان شدن علائم باليني جلوگيري كرد.ميزان در سرم در شروع پاسخ در حدود 6 تا 8 اول شروع به افزايش ميكند، در 36 تا حدود 48 ساعت به حداكثر رسيده و بين نيم ساعت تا 2 ساعت در كبد تجزيه ميشود.عوامل موثر در ميزان سرم آميلوئيد A در خون عبارتند از :عفونت هاي باكتريايي و ويروسي تومور هاي پستاني و نئوپلازم ها،عفونت هاي تنفسي (در كره اسب در اثر ردوكوكس اكوئي )،اندومتريت،سن و جنسيت(البته در اين مورد تضاد نتايج وجود دارد، اما در مورد كره اسب هاي تازه متولد شده ميتوان افزايش ميزان را با توجه به آسيب بافتي ناشي از عبور از كانال زايمان انتظار داشت اما در مورد جنسيت تغييري در ميزان پايه مشاهده نشده.متعاقب واكسيناسيون افزايش مشاهده شده است. درباره اي از موارد سقط بدون ديل افزايش ميزان سرم آميلوئيد نيز گزراش شده است.در نهايت انتظار ميرود تا در آينده‌ي نه چندان دور در ايران از پروتئين هاي فاز حاد و علي الخصوص سرم آميلوئيد A به عنوان يكي از انديكاتور هاي تشخيصي در آزمايشگاه هاي تشخيص طبي دامپزشكي و علي الخصوص طب اسب استفاده شود.