تاثير مشخصه‌هاي روشنه تاج پوشش بر تجديدحيات گونه‌هاي درختي (مطالعه موردي: سري دو جنگل شصت كلاته)

از زماني كه درختي به تنهايي و يا به صورت گروهي طي مراحل توالي و يا رقابت بين درختان، شروع به خشك شدن مي‌كند، فضاهاي بازي در تاج پوشش جنگل به وجود مي‌آيد، كه اين سطوح باز را روشنه مي‌نامند. روشنه‌ها در سطح تاج‌پوشش جنگل باعث استقرار تجديدحيات گونه‌هاي موجود و حتي جديد شده و در اكثر موارد تنوع‌زيستي جنگل را نيز افزايش مي‌دهند. در اين پژوهش تاثير مشخصه‌هاي روشنه تاج‌پوشش بر تجديدحيات گونه‌هاي درختي در سري دو جنگل شصت‌كلاته گرگان مورد بررسي قرار گرفت. علت انتخاب اين منطقه، عدم بهره‌برداري و بكر بودن آن تاكنون مي‌باشد. بدين منظور با مطالعه اطلاعات كتابچه طرح و جنگل‌گردشي تعداد 82 روشنه با حداقل سطح 40 مترمربع در پارسل‌هاي 2، 3، 4، 5 و 7 شناسايي شد. سپس مشخصه‌هاي هر روشنه شامل طول، عرض، ارتفاع از سطح دريا، شيب و شكل زمين برداشت شد. جهت برداشت اطلاعات تجديدحيات گونه‌هاي درختي نوع گونه و تعداد آنها در 4 طبقه قطري (گونه‌هاي پركننده روشنه) و 2 طبقه ارتفاعي (كمتر از 5/0 متر و بيشتر از 5/0 متر) در ميكروپلات‌هاي 2×2 متر شمارش و ثبت گرديد. مساحت روشنه با استفاده از فرمول بيضي و حجم خشكه‌دار افتاده و سرپا و درجه پوسيدگي خشكه‌دارها نيز تعيين شد. در نهايت اطلاعات جمع‌آوري شده در نرم‌افزارExcel و SPSS وارد و مورد بررسي قرار گرفت. نتايج حاصل از تحقيق نشان داد كه افزايش سطح روشنه تا مساحت 400 مترمربع باعث افزايش زادآوري گونه‌هاي درختي مي‌گردد. در حاليكه با افزايش سطح روشنه بيشتر از 400 مترمربع تجديدحيات گونه‌هاي اصلي تشكيل دهنده توده كاهش مي‌يابد. بيشترين فرواني خشكه‌دارهاي روشنه‌ساز در خشكه‌دارهاي تازه مرده و تجزيه اوليه بدست آمد. همچنين بيشترين تعداد زادآوري در اطراف خشكه‌دارهاي با اين دو شدت پوسيدگي مشاهده شد. گونه ممرز داراي بيشترين فراواني خشكه‌دار و بيشترين تعداد تجديدحيات در سطح روشنه‌هاي مورد مطالعه بود. با توجه به نتايج تحقيق مساحت بهينه روشنه و حضور نوع خشكه‌دارهاي روشنه‌ساز تأثير مهمي بر تجديدحيات طبيعي گونه‌هاي جنگلي دارند. بنابراين جهت نيل به اهداف مديريت پايدار جنگل بايستي به اين امر توجه ويژه‌اي در طرح‌هاي جنگلداري شود.