بينامتني ادبي در اشعار مظفر النواب

مظفرالنواب شاعر شيعه عراقي، يكي از مهم‌ترين شاعران معاصر است كه در كنار داشتن نقش برجسته در رسواسازي رفتارهاي متحجرانه حكومت‌هاي خودكامه عربي، نقش بارزي هم در نوگرايي شعر ايفا نمود. اين نوگرايي به شكل خاص در به‌كارگيري تكنيك‌هاي نوين ادبي به چشم مي‌آيد كه فنّ بينامتني و از جمله انواع آن، بينامتني ادبي يكي از آن‌هاست. اين مقاله در صدد آن است كه با تكيه بر شيوه وصفي تحليلي، بينامتني ادبي اشعار مظفر النواب را بررسي مي‌كند، نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه از جمله شاعراني كه نواب، با به‌كار بردن نام‌شان، آن‌ها را در شعر خود فراخواني كرده عبارتند از: «ابوصخر هذلي» غزلسراي مشهور كه مداح امويان و هجّاء آل زبير است؛ «علي بن الجهم» شاعر عباسي كه از كلام و فلسفه مطّلع بوده و با زنادقه و معتزله مناظراتي داشت؛ «قيس بن ذريح» شاعر دوره راشدي و اموي كه اشعاري غزلي به سبك شاعران جاهلي سروده است. چنان كه، نواب با فراخواني برخي از اشعار شاعران بر سبك تضمين يا تلميح، به آن‌ها بينامتني ادبي كرده است، از اين جمله عبارتند از: «أخطل» يكي از شاعران سه‌گانه نقائض در عصر اموي؛ «متنبي» شاعر معروف عباسي، كه نواب وي را در موضع مخالف خودش در قبال حاكمان عربي و شيوه زندگي آواره‌اش به عنوان نقابي، بينامتني كرده است؛ و «بدرشاكر السياب» شاعر بزرگ عراقي معاصر كه داراي گرايشات چپ بود و نواب وي را برانگيزاننده قيام و انقلاب در ميان جوانان عرب مي‌داند.