ارائه رهيافت سيستمي جهت مديريت بحران هاي حاصل از تخريب اكولوژيكي حوزه آبخيز درياچه نمك با استفاده از چارچوب مدل DPSIR (مطالعه موردي: دشت مسيله قم)

تخريب اكولوژيكي و تغييرات آب‌وهوايي از اين قابليت برخوردار هستند كه در سبب بروز بحران هاي محيط زيستي در منطقه شود و منابع طبيعي و انساني را به چالش بكشاند. شناخت چالش‌هاي ناشي از مسائل محيط‌زيستي بر جغرافياي طبيعي و انساني و به‌تبع آن تسري و تأثيرگذاري اين آثار بر جغرافياي امنيتي و سياسي آن‌ها، از اهميت بالايي برخوردار است. يكي از مناطقي كه به نظر بسياري از كارشناسان و متخصصين محيط‌زيست و مسئولين بحراني‌ترين شرايط را در بين حوزه‌هاي آبخيز كشور دارد، حوضه آبخيز درياچه نمك قم است كه براثر فشارهاي واردشده بر اكوسيستم‌هاي حساس و شكننده آن از جمله تالاب‌ها و مناطق بياباني و كويري واقع در دشت مسيله كه در منتهي اليه حوضه آبخيز قرار گرفته است، سلامت اكولوژيكي استان قم و استان‌هاي مجاور را بشدت تهديد مي‌شود. پيامدهاي حاصل شده عمدتا نتيجه توسعه غيراصولي و ناپايدار توسعه كشاورزي و صنعتي، افزايش جمعيت و عدم مديريت و برنامه‌ريزي صحيح در استفاده از منابع آبي سطحي و زيرزميني حوضه آبريز درياچه نمك مي باشد، كه از اثرات آن مي توان به انتشار وسيع گردوغبار و ريزگردها، تشديد تغيير اقليم، شور شدن آب‌وخاك، از ميان رفتن زيست‌بوم‌هاي طبيعي، نشست زمين، نابودي كامل كشاورزي، تخليه روستاها و افزايش هزينه توسعه شهرها اشاره كرد. اين تحقيق، با بررسي قابليت و به‌كارگيري شاخص هاي اكولوژيكي در مدل تجزيه‌وتحليلي نيرومحركه، فشار، وضعيت، اثر و پاسخ به بررسي روند بحران هاي محيط زيستي اين دشت پرداخته و راهكارهايي جهت مديريت بحران هاي بوجود آمده در قالب رهيافت سيستمي DPSIR ارائه داده است. بدين ‌منظور مطالعات ارزيابي وضعيت محيط‌زيست‌‌‌‌‌ اين منطقه در مقياس كلان بررسي‌شده است. نتايج نشان داد تداوم شرايط كنوني و ادامه فرآيندهاي فوق، سيستم را تا نزديكي سرازيري و تغيير كامل وضعيت منطقه و گذار تا يك آستانه بحراني پيش خواهد ‌برد.