بررسي روابط بينامتني قرآني در قصيدة لاميّة الترك نيّر تبريزي

از جمله موضوعات خاصّ شعر عربي كه در دوره قاجار، به خصوص عصر ناصرالدين شاه (متوفّي 1313 ق) رواج يافت مدح مهدي موعود (عج) است. مهم ترين علّت اين مسئله پيدايش جنبش علي محمّد باب در زمان وليعهدي اين شاه قاجار بود. از جمله اشعار مهدوي اين دوره، قصيده ي محمّد تقي نيّر معروف به حجت الاسلام (متوفّي 1312 ق) از علماي سرشناس تبريز است. اين پژوهش، با تكيه بر نظريه ي بينامتني، در صدد كشف عبارات آشكار و پنهان و كشف روابط بينامتني (نفي جزئي، نفي متوازي و نفي كلي يا حوار) بين اين قصيده ي 158 بيتي و قرآن كريم است. اين تحقيق نشان مي دهد كه شاعر تا چه اندازه بر متن و انديشة قرآن كريم تسلّط داشته و تحت تأثير آن قرار گرفته است. بسياري از عبارات قرآني به صورت آشكار و مستقيم در متن حاضر به كارگرفته شده و بين متن قصيده (حاضر) و قرآن كريم (غايب) به ترتيب روابط نفي جزئي (67%)، نفي متوازي (22%) و نفي كلي (11%) برقرار است.