باز شناسي خيابان ارگ از دوره پهلوي اول تا كنون

وجود بافت هاي ارزشمند تاريخي و محلات قديمي از عوامل هويت بخش شهرهاست. از اين رو احياي فرهنگي محلات قديمي و ايجاد همپيوندي ميان آن ها و مناطق جديد شهري مي تواند پويايي زندگي شهري را در اين بافت ها دوباره نمايان سازد و سبب اصالت چند جانبه آن ها باشد. محله ارگ، يكي از مهم ترين قسمت هاي بافت قديمي شهر مشهد است، كه در منطقه 8 و در غرب خيابان آخوند خراساني واقع شده است. شناخت و ساماندهي جامعه مدني، حيات فرهنگي و طراحي شهري اين بافت كه درخور هويت تاريخي اين محله باشد نيازمند گذران فرآيندي هدفمند خواهد بود. از اين رو شناخت تداوم و تحول فضاي زنده شهري و ويژگي هاي محيطي به منظور نگه داشت هويت فرهنگي و حيات مدني نخستين گام در انجام اين پژوهش مي باشد. ساماندهي بافت هاي فرسوده نيازمند شناخت صحيح كليه ابعاد كاركردي و كالبدي محلات مي باشد. دخالت اهالي و مشاركت آنها در روند طراحي كه موجبات تعلق خاطر و رضايت ساكنين مي شود و احياي راسته هاي تاريخي و تأكيد بر فضاها و كانون هاي فعاليتي، استخوان بندي محلات را تقويت خواهد نمود. مقاله حاضر با بررسي محله ارگ كه تنها بخش كوچكي از هكتارها بافت تاريخي شهر مشهد است با استفاده از شيوه تاريخ شفاهي به بررسي هويت تاريخي و طراحي شهري بافت قديمي، كالبد بناهاي تاريخي و از آن مهم تر احياي فضاي فرهنگي اين منطقه پرداخته است. در نهايت اين نكته قابل تأكيد است كه محلات قديمي و بافت هاي تاريخي ميراثي گرانبها و مهم ترين عامل هويت شهرها محسوب مي گردند.