مطالعات باستان سنجي كتيبه پارچه اي مقبره ملااسماعيل يزد

مقبره ملااسماعيل، در كنار مسجدي به همين نام در شهر تاريخي يزد واقع است؛ با توجه به كتيبه منصوب در قسمت ورودي، اين بنا متعلق به دوره قاجار است. در داخل مقبره كتيبه اي قرآني كه بخشي از آن منقوش بر روي بستر گچي و بخشي بر روي بستر پارچه اي اجرا شده است. در انتهاي كتيبه منقوش گچي تاريخ اجرا ذكر شده و به دوره قاجار اشاره دارد اما كتيبه پارچه اي با تكيه كاغذي فاقد تاريخ است. اين پژوهش به دنبال سوالهايي است كه به چه دليل و چرا در ميان كتيبه گچي، كتيبه اي با جنس ديگري قرار دارد؛ آيا اين دو كتيبه همزمان اجرا شده اند و كتيبه پارچه اي متعلق به همين بناست؟ از اهداف مهم اين تحقيق؛ تخمين تاريخ كتيبه پارچه اي و بررسي تقدم و تأخر فنون به كار رفته در اين مقبره است. با بررسي-هاي انجام شده نتايج اينگونه بود كه ابتدا كتيبه پارچه اي بر روي ديوار نصب و بعد هنرمند اقدام به اجراي كتيبه منقوش گچي كرده است. علت بيان اين نظريه، اين است كه از رنگ آبي در بخش مرزي كتيبه پارچه اي و گچي، نمونه برداري شد و با استفاده از شيمي تر و آناليزSEM-EDS؛ كه نتيجه هر دو نشان دهندۀ يك رنگدانه( آبي پروس) بود و اينگونه به نظر مي آيد كه در زمان اجراي كتيبه گچي، بخشي از رنگدانه آبي پروس به بخش‌هاي كناري نفوذ كرده است، اما رنگ مورد استفاده براي كتيبه اي پارچه اي كه با روش شيمي تر بدست آمد، رنگ آبي نيل است. با توجه به تصاوير ميكروسكوپي از نمونه پارچه، به دليل بافت منظم آن، مي توان بيان كرد كه پارچه بصورت ماشيني اجرا شده است، كه تاريخ ورود ماشين پارچه بافي به ايران به دوره قاجار باز مي گردد و به دليل آنكه ادامه سوره اي كه در كتيبه پارچه اي اجرا شده است، از كتيبه گچي آغاز مي شود، پس نظريه تعلق كتيبه پارجه اي به بناي ديگر مردود است. براي دستيابي به پرسش هاي حاضر؛ مطالعات ميداني، كتابخانه ايي و آزمايشگاهي صورت گرفت و روش پردازش داده ها به صورت تحليلي و مقايسه اي است.