سه‌گاني قالب جديد شعر فارسي

ادبيات هر قومي در طول حياتش، متناسب با اقتضائات جامعه و نيازهاي مردم، متحوّل مي‌شود و بالطّبع، ادبيّات فارسي نيز از اين مقوله مستثنا نيست؛ چنانكه از سال 1301 (هـ..ش) با انتشار «افسانه» نيما، برگ تازه‌اي در ادبيّات ما ورق خورد و مقدّمات تغييرات ظاهري (فرميك) و مفهومي فراهم گرديد؛ امروزه قالب «سه‌گاني» از نوباوه‌هاي درخت گشن و پربرگ و بار آن است. سه‌گاني، قالبي كاملاً ايراني است كه دكتر عليرضا فولادي آن را اختراع كرده است و ازنظر فرم (شكل) در دو قالب نيمايي و كلاسيك سروده مي‌شود به‌گونه‌اي كه در نيمايي آن، شاعر ملزم به آوردن قافيه نيست امّا در قالب كلاسيك، قافيه در مصراع اول و سوم يا دوم و سوم و گاه هر سه مصراع مي‌آيد و بسياري از شعرا به قوافي مُردَّف اهتمام ويژه دارند. ازنظر مفهوم نيز سه گاني، بيانگر تجربه‌هاي گريزان و سيّال شاعرانه است و براي ثبت لحظه‌هاي كوتاه حسي و انديشگي به كار مي‌رود و ازنظر زبان نيز زباني كاملاً ساده و قابل‌فهم دارد. اين قالب ريشه در سنّت ديرپاي شعر فارسي از قبل از اسلام تاكنون دارد.مي توان «خسرواني‌هاي دوره‌ي ساساني» را به‌عنوان «پدربزرگ» اين قالب كوتاه معرفي كرد و «نو خسرواني»‌هاي زنده‌ياد مهدي اخوان ثالث (يار تا ياران) را نقطه‌ي اتصال آن با خسرواني‌هاي كهن دانست. ازنظر فرميك نيز اين قالب بين مفردات و چهارگاني (رباعي) قرار مي‌گيرد.