كليدواژه :
سوره طلاق , تفسير ساختاري , طلاق , نظام خانواده.
چكيده فارسي :
چكيده
كوچك‌ترين واحد نظام جامعه انساني، خانواده است. استحكام خانواده در پرتو دستورات دين تأثيري مستقيم و غير قابل انكاري بر روابط اجتماعي و نشاط و تكامل و رفاه جامعه انساني دارد. رابطه ميان زوجين و نحوه‌ي برخورد آن دو با يكديگر در همه مراحل زندگي حتي در مواردي كه به عللي به طلاق روي مي¬آورند و نيز توجه به تربيت فرزندان در خور توجه و عنايت است. قرآن مجيد به‌طور جدي بر پايبندي زن و مرد به وظايف خويش تا حد امكان به منظور پايداري نظام خانواده تأكيد كرده است. حفظ نظام خانواده از منظر قرآن مجيد آن قدر از اهميت برخوردار است كه در صورت بروز اختلاف ميان زوجين و اقدام به طلاق، خداي تعالي زوجين را الزام به رعايت عده كرده است. عده فرصتي براي انصراف زوجين از طلاق و تلاش خانواده براي بازگشت به زندگي مشترك است. همچنين قرآن مجيد از زوجين ميخواهد كه در صورت تصميم قطعي به جدايي، در همه مراحل طلاق و جدايي تقواي الهي را رعايت كرده و از هر گونه ظلم و تعدي به حقوق يكديگر، كه آن را حدود الهي در پيوند مشترك ميان زن و شوهر برشمرده، بپرهيزند. اين مسئله بيان‌گر اين مي‌باشد كه قرآن مجيد همچنان اصل را بر استحكام و استمرار زندگي زوجين نهاده است. با قبول ازدواج، دو طرف متعهد به رعايت يك سلسله وظايف در جهت رشد و تعالي تك تك افراد خانواده مي‌شوند. ثمره عهد و پيمان بين زوجين در واقع بسترسازي مناسب براي تربيت نسل¬هاي آينده و تحكيم بنيان¬هاي افراد جامعه است. با به دست آمدن اين اهداف زوجين به درجه كمال و بندگي خدا و سعادت ابدي مي رسند. از منظر سوره «طلاق» تخطي از حدود الهي در تأسيس و تحكيم خانواده به هر نحوي سبب از هم گسستگي نظام خانواده و ضربات جبران ناپذير نسبت به فرزندان و سپس جامعه بوده و نتيجه قطعي آن سلب آرامش و تكامل و رفاه جامعه مي شود و پيامدي جز تلاشي و تباهي جامعه انساني و اضطراب و انواع بيماريهاي روحي ـ رواني (عذاب) انسان ندارد. سوره « طلاق » به متوليان و مديران جامعه اسلامي هشدار مي دهد كه جامعهي سالم زماني شكل مي گيرد كه زوجين در هر حالي، به ويژه در دوره عده حدود الهي و تقوا را ميان خود رعايت كنند، و در غير اين صورت منتظر پيامدهاي وخيم آن در كل جامعه باشند. از آنجايي كه آيات قرآن كريم توجه ويژه‌اي نسبت به جايگاه و اهميت خانواده دارد، خداوند براي هدايت انسان و نيز بيان مسائل تربيتي روش‌هاي خاصي را در بيان اهداف و مقاصد خود در آيات شريفه دارد.
از آنجايي كه آيات قرآن كريم توجه ويژه‌اي نسبت به جايگاه و اهميت خانواده دارد، خداوند براي هدايت انسان و نيز بيان مسائل تربيتي روش‌هاي خاصي را در بيان اهداف و مقاصد خود در آيات شريفه دارد.
خداوند در سورهي طلاق در ميانه‌ي راه، سخن به جايي مي‌برد كه در آياتش اشاره مي‌كند در مقابل حق نفقهي همسر مطلقه‌ي خود كه به فرزندش شير مي‌دهد، هر چه در توان دارد سخاوت به خرج دهد. اين در صورت استطاعت و ميزان توانايي فرد براي تأمين آرامش است و اگر به هر طريقي اين امر ميسر نشده ايرادي متوجه زوج نيست و با هر تواني كه دارد مي‌تواند اين كار را انجام دهد. خداوند در پايات آيهي 7 پس از بيان اين مسئله، آيه را با كلمه‌ي«يُسراً» به پايان مي‌برد و در آيهي بعدي براي برخورد در برابر كوتاهي كه ممكن است در ذهن زوج نسبت به سفارش در ايه خطور كند، او را موكول به پرسش از اهل قريه‌اي مي‌كند كه در برابر دستور الهي نافرماني كردند و شد عاقبت‌شان آنچه كه نبايد ميشد.
اگر به پايان آيات سوره طلاق نگاه كنيم متوجه مي‌شويم خداوند بعد از هر تهديد و عتاب نوعي نرمش و آرامش در آخر آيهي بعد دارد. اين اين به نوعي شدت در حساب يا به اصطلاح مته به خشاش گذاشتن است. خداوند كيفر و پاداش اعمال آدمي را تمام و كمال مي‌دهد و چيزي از نگاه او پوشيده نميماند اما اين به معناي خشونت و سخت‌گيري نيست بلكه اين مقوله مخصوص افرادي است كه نسبت به آيات الهي بياعتنا هستند نه افرادي كه تمام تلاش خود را براي رضايت خداوند مي‌كنند اما در بعضي موارد ظاهر قضيه آنطور كه بايد ممكن نميشود. خداوند روي سخنش در توانايي فرد براي ايجاد آسايش با اين دسته افراد است. در ادامه‌ي آيات سورهي طلاق، همچنان روي سخن با افرادي است كه نافرمان از فرمين الهي هستند و به هيچ وجه قصد بازگشت را ندارند. گروهي كه حتي با آيات نوراني و نيز حضور پيامبران و معصومين بازم در ضلالت خود غرق هستند.
كليدواژگان: سوره طلاق، تفسير ساختاري، طلاق، نظام خانواده.
چكيده لاتين :
Abstract
Family, being the smallest but at the same time the most essential unit of the system of human society, has a direct and undeniable influence on social relationships. The relationships between couples, their mutual treatment on a daily basis, as well as the bringing up of children who are the future makers, are worthwhile topics that need to be addressed with much attention. Thus, the Quran lays emphasis on keeping the marital relationships intact, and the fact that men and women should, as far as possible, avoid divorce at the first place; but if when they divorced each other, it must comply with all the conditions set forth by God. By accepting marriage, the two parties are committed to complying with a set of standards for the growth and excellence of individual members of the family. The marriage contract between men and women was primarily for bringing up of well-mannered children and the next generations. It will be a platform through which they can seek proximity to Allah and satisfy his predefined ends. Violating this contract, in any way leads to the breakdown of the family system and imposes irreparable blows first on children and then on society. A healthy community is formed when a healthy family is already established. Only in the light of a healthy family we can expect a healthy community. In the verses of the chapter called a-Talaq [divorce], God while addressing his prophet, asks the Muslims to observe the rights of their wives including their period time. Though the name of this chapter is divorce but the whole verses of this chapter, in one way or the other, emphasize on persevering the structure of family which constitutes the cornerstone of any society.
Keyword: Chapter al-Talaq, [Divorce], Structural Interpretation, the pillar of chapter. Family, Divorce, Family structure, Period
