بررسي پتانسيل فرار آب در سازندهاي كارستي مخزن و تكيه گاه سد ميرزاي شيرازي

سد میرزای شیرازی در ٧٠ كیلومتری جنوب غرب شیراز درحال احداث می باشد. در تكیه گاهها و مخزن سد، سازند كربناته آسماری رخنمون دارد . این سازند در سایر مناطق فارس ویژگی كارست مجرایی را نشان داده است . در این مطالعه با استفاده از لوگ (Log) گمان ه های حفر شده، نفوذپذیری تود ه های كارستی مورد مطالعه قرار گرفته و میزان فرار آب پس از احداث سد در دو حالت جریان افشان (Diffuse flow) و جریان مجرایی (Conduit flow) با استفاده از فرمولهای هیدرولیكی برآورد شده است . با فرض جریان افشان، میزان فرار آب در حدود ٧٠٠ لیتر در ثانیه بوده كه كمتر از ده درصد متوسط ورودی رودخانه در محل سد میباشد. در حالیكه در شرایط جریان مجرایی، میزان فرار آب حداقل ٥ متر مكعب در ثانیه خواهد بود كه بیش از هفتاد درصد متوسط ورودی رودخانه بوده و به راحتی از مجرایی به شعاع تقریب أ ٧٥ سانتی متر عبور خواهد كرد . عملكرد شدید تكتونیك و انحلال تود ههای آهكی موجب افزایش نفوذپذیری تا بیش از ٢٠٠٠ لوژان در بعضی از گمانه ها شده كه این امر به همراه مشاهده پدیده های سطحی كارستی نشانگر جریان مجرایی در محدوده سد می باشد. از طرفی ، مطالعات هیدروژئولوژیكی نیز مؤید وجود جریان مجرایی میباشد ( رئیسی و رجایی، ١٣٧٨ ). بنابراین در مخزن و تكیه گاههای سد، مجاری كارستی وجود دارند لذا بایستی در آب بندی سد تمهیدات لازم به كار گرفته شود. كلیدواژه‌ها: