تحليل خطبه غدير بر اساس كنش گفتار

شنونده براي درك مفاهيم موردنظر گوينده صرفاً متكي به دانش درون زباني خود نيست، بلكه از دانش برون زباني نيز براي تعبير اين مفاهيم بهره ميگيرد. درك و دريافت معني تعبيرات زباني به بافت موقعيتي بستگي دارد. جمله تا زماني كه در ذهن توليد نشده به شكل گزاره است و زماني كه توليد شد و در بافت قرار گرفت، پارهگفتار ناميده ميشود. پارهگفتارها بدون هدف توليد نميشوند، بلكه كاركردي دارند و گوينده با اداي آن كاري انجام ميدهد. اعمالي را كه پارهگفتارها انجام ميدهند، كنش گفتار مينامند. تحليل كنش گفتار يكي از زيرشاخههاي كاربردشناسي است. با تحليل پارهگفتارها مشخص ميشود كه آنها چهكاري انجام ميدهند و با بررسي كنش هر پارهگفتار به تحليل بهتري از يك متن ميرسيم. در اين مقاله خطبهي غدير بر اساس طبقهبندي سرل از كنش گفتار بازخواني ميشود تا مشخص شود چه انواعي از كنشهاي گفتار در آن ديده ميشود، كداميك از آنها بيشترين كاربرد را دارد و بررسي ميكند كه گوينده از طريق بهكارگيري كدام كنشهاي گفتاري، توانسته بر مخاطبانش تأثير بگذارد. نتايج نشان ميدهد كه از همه انواع كنشهاي گفتاري در اين خطبه استفاده شده است، ميزان بالايي از كنشهاي اظهاري و ترغيبي در متن ديده ميشود كه با توجه به اعلام ولايت اميرالمؤمنين علي عليهالسلام و تشويق مردم به پذيرش اين امر الهي، گوياي تسلط گوينده بر جنبه هاي بلاغي و خطابي سخن است.