موضوع يابي؛ خلاقيت و تلاقي عين وذهن

يكي از مهم ترين چالش هاي پيش روي علاقه مندان به فعاليت هاي پژوهشي بويژه دانشجويان انتخاب موضوع علمي براي تحقيق است. بررسي و كسب شناختي كامل از يك موضوع علمي يا يك پديده كه قرار است محقق در مورد آن به كار علمي بپردازد مي تواند بطور عام جامعه علمي و بطور خاص رشته تخصصي يك دانشمند را غني سازد و به رشد آن كمك كند. انتخاب موضوع به مثابه يك فرايند پرورش دهي مي باشد كه در اين فرايند محقق طي مراحلي كه از آنها عبور مي كند موضوعي بتدريج پرورانده مي شود. هدف از نگارش اين مقاله تشريح عواملي است كه بر فرايند انتخاب موضوع علمي موثر باشد و به محقق در انتخاب موضوع ياري دهد. مهمترين ويژگي براي دستيابي به موضوع خوب وجود خلاقيت است. هوش، بصيرت، پشتكار، تمركز و غور غرق شدن در كار و استمرار مطالعه، استقلال فكري، تفكر انتقادي و انعطاف پذيري از ويژگي افراد خلاق است. انعطاف پذيري، تفكر انتقادي و خلاق به فرد كمك مي كند بتواند از ميان راه¬هاي مختلف، دست به انتخاب بزند. آنچه كه محقق خلاق در نظر مي گيرد رفت و برگشت همزمان ميان عين و ذهن است. اين نوع استدلال كه در آن محقق ميان عين و ذهن و كل و جز رفت و برگشتي عمل مي كند Abduction ناميده مي شود. ذهن و تفكر محقق بايد بتواند مرتب بين تئوري و دانش علمي و مشاهدات مختلف در رفت و آمد باشد. نقطه تلاقي بين عين و ذهن جايي است كه محقق با موضوعي خوب برخورد مي كند. موضوع علمي خوب نيز كه محقق مي بايست به آن دست پيدا كند داراي ويژگي هايي است كه از آن با عنوان اصالت موضوع ياد مي شود. اين ويژگي ها عبارتند از: بديع بودن، مشاركت در دانش علمي، انجام پذير بودن. بنابراين دستيابي به يك موضوع علمي درست نيازمند شرايط و مولفه هايي است كه محقق با در نظر گرفتن آنها مي تواند به اين امر مهم دست يابد.