رابطه باغ با شهر (مطالعه در مورد باغ هاي قزوين و نيشابور)

موضوع باغ ايراني تاكنون از ديدگاه هاي متفاوت از جمله ساختار، عناصر تشكيل دهنده آن، الگوها و نكته هاي نمادين مورد بررسي قرار گرفته است. شناخت باغ ها بيشتر بر پايه تعاريف و متن ها است، ضمن اينكه زمينه كالبدي، شهري يا زمين ساختي باغ و چگونگي ارتباط آن با بستر شهري كه در آن قرار گرفته است، روشن نيست. در اين مقاله رابطه ي بين باغ هاي شاهي و شكل شهري در دو شهر قزوين و نيشابور مورد بررسي قرار گرفته است. علت انتخاب اين دو شهر علاوه بر قدمت يكهزار ساله باغستان هاي قديمي آنها، بر اين اصل استوار است كه همانطور كه موقعيت كشاورزي عامل ايجاد زيستگاه در اين شهرها شده اند، باغستان ها هم عامل ايجاد زيستگاه بوده است. يعني امكان وجود باغ باعث مي شود تا شهر را اينجا انتخاب كنند، كه اين مسئله در روند توسعه شهر هم اثر مي گذارد. اين مقاله با تكيه بر اطلاعات موجود (متون و نقشه ها) و تحليل و مقايسه نقشه هاي تاريخي و نقشه هاي هوايي موجود بر پايه مدارك تصويري صورت گرفته است. در ابتدا به بيان علل پيدايش باغ ها و ضرورت وجود باغستان ها و نقش آنها در ايجاد زيست گاه ها و رشد شهر مي پردازد و بدين ترتيب برخي از وجوه اشتراك يا افتراق آنها را بازگو مي كند و در نهايت وضع موجود باغستان ها، تغيير شكل شهر و عوامل از بين رفتن باغستان هاي تاريخي در اين دو شهر مورد بررسي قرار مي گيرد.