بررسي مشكلات مديريت پايدار مراتع حوزه هاي آبخيز از ديدگاه بهره برداران (مطالعه موردي مراتع ييلاقي كافتر شهرستان اقليد)

مديريت پايدار در بيشتر عرصه هاي مرتعي حوزه هاي آبخيز يا محدوده هاي عرفي با عملكرد نظام هاي بهره برداري داراي ارتباط گسترده مي باشد. در گذشته به دليل قانين خاص عرفي در مراتع و تناسب تقريبي جهت بهره برداري و تعداد دام عمدتا در بخش مديريت مشكلي وجود نداشت. اما در حال حاضر بدليل وجود مشكلات متعدد در مديريت مراتع و تعداد زياد دام و وجود بهره برداراني با بنيه مالي ضعيف سرمايه گذاري و توسعه مراتع با چالش جدي مواجه شده است. در اين تحقيق مسايل و مشكلات مديريت پايدار عرصه هاي مرتعي از ديدگاه بهره برداران در منطقه ييلاقي شهرستان اقليد مورد بررسي و ارزيابي قرار گرفته است. براي انجام اين كار 9 محدوده عرفي در سال 94 با 3 شيوه بهره برداري مشاعي، شورايي، افرازي انتخاب گرديد و با توجه به اهداف و فرضيه هاي تحقيق تعداد 104 پرسشنامه با روش گفتگوي مستقيم و ميداني با بهره برداران تكميل شد. تعداد 5 شاخص انتخاب و با طيف 5 گزينه اي ليكرت مشخص گرديد. باتوجه به نتايج بدست آمده مشخص گرديد نوع حقوق عرفي بهره برداران عرصه هاي مرتعي برمشكلات مديريت پايدار عرصه هاي مرتعي اثر معني داري در سطح اطمينان 98درصد داشته است. همچنين نتايج نيز نشان داد در شيوة بهره برداريِ افرازي مشكلات مديريت پايدار به طور معني داري كمتر از شيوه هاي بهره برداري شورايي و مشاعي است. نتايج نشان مي دهد با رتبه بندي شاخص هاي مشكلات مديريت پايدار حوزه هاي آبخيز، مدت توقف همراه با چراي مفرط دام و تعداد دام بيش از حد به ترتيب، تأثير بيشتري، نسبت به ساير شاخص ها، بر مديريت پايدار حوزه هاي آبخيز دارند. همچنين، با استفاده از آزمون كروسكال واليس هر يك از شاخص هاي محدودكنندة مديريت پايدار مراتع در نظام هاي بهره برداري، جداگانه، مقايسه و ارزيابي شد. به منظور كاهش مشكلات مديريت پايدار در عرصه هاي مرتعي حوز ه هاي آبخيز، توصيه مي شود پيش از اجراي پروژه هاي اصلاح و احيايي، مديران و كارشناسان به شناخت دقيق نظام ها، حقوق عرفي، و مطالبات بهر ه برداران و عرصه هاي مرتعي حوزه آبخيز اقدام كنند.