تاثير سياست اعزام محصلين عصر قاجار به اروپا بر پيشرفتِ آموزش هاي هنري ايران (مطالعه موردي نقاشي 1300-1226ق)

از جمله موضوعاتي كه به¬وسيله دولتمردان قاجار در راه دستيابي به¬پيشرفتِ هنري در كانون توجه قرار گرفت، اعزام محصليني در رشته¬هاي گوناگون از جمله نقاشي به اروپا بود. اين پژوهش با تكيه بر روش توصيفي- تحليلي در پي پاسخ به اين پرسش مي¬باشد كه اعزام محصلين در رشته¬هاي گوناگون در دوران حيات عباس¬ميرزا نايب¬السطنه، سلطنتِ محمدشاه و ناصرالدين¬شاه چه تاثيري بر پيشرفتِ آموزشِ نقاشي ايران داشته¬است؟ يافته¬ها حاكي از آن است كه نقاشي تنها هنرِ مورد توجه دولتمردان براي اعزام محصلين به¬غرب بود و در اين بين توجه به¬نقاشي در ابتدا بيشتر به دليل مسائل نظامي و ترسيم نقشه¬هاي جنگي و از عصر ناصري به¬بعد جنبه¬هاي هنري كه منجر به¬تقليد از سبك¬هاي هنرمندان اروپايي گرديد، مورد تاكيد بوده¬است. با اين حال، در پايان عصر ناصري، جامعۀ هنري ايران و به¬ويژه نقاشان تحت¬تاثير سبك¬هاي اروپايي قرار گرفته و در اين بين سه طيفِ: 1. پايبند به سنت، 2.تلفيق¬كنندگان سنت و دستاوردهاي غربي، 3. غربگرايانِ محض، به¬فعاليت مشغول بودند كه به¬تدريج غربگرايي به¬عنوان اولويتي در حوزه آموزش نقاشي ايران در مسير دستيابي به¬پيشرفت قرار گرفت، جرياني كه تا حد زيادي نشأت گرفته از خودباختگي و بحرانِ هويتِ هنري دولتمردان و جامعۀ هنري محسوب مي¬گرديد. از اين¬رو مي¬توان با تطبيق اين جريان با شرايط كنوني، آن را در سند الگوي پايه پيشرفت مورد توجه قرار داد؛ به¬ويژه در راستاي سياست¬گذاري¬هاي اعزام محصلين در حوزه¬هاي هنري به خارج از كشور، چراكه يكي از ساختارهاي پيشرفت در هر جامعه بر پايۀ آگاهي از نقاط قوت و ضعف با توجه به¬پيشينه تاريخي آن محسوب مي¬گردد.