معماي تحقيق و توسعه در صنايع توليدي استان‌هاي ايران

شمس اسفندآبادي (1395) تمايز در بهره‌وري صنايع توليدي استان‌هاي ايران را با توجه به ويژگي‌هاي بنگاه، ويژگي‌هاي شاغلان و ويژگي‌هاي مخارج تحليل نموده است. بر اساس نتايج پژوهش مذكور، مخارج تحقيق و توسعه به صورت معني‌داري از بهره‌وري صنايع توليدي استان‌هاي ايران مي‌كاهد. همان‌گونه كه مشاهده مي‌شود، نتيجه مذكور خلاف مباني نظري است. تحقيق حاضر مي‌كوشد كه با توجه به ديدگاه‌هاي نظري و مطالعات تجربي، نتيجه مورد بحث را بررسي و تبيين نمايد. به اعتقاد نگارندگان، حد آستانه مخارج تحقيق و توسعه تعيين‌كننده بازدهي اين مخارج است. بنابراين، سهم اندك مخارج تحقيق و توسعه يكي از علت‌هاي نتيجه مذكور است. به عبارتي، چون مخارج تحقيق و توسعه به اندازه كافي نيستند، فاقد بازدهي هستند. سهم اندك مخارج آموزشي نيز بازدهي مخارج تحقيق و توسعه را محدود مي‌سازد. به باور نگارندگان، علت اندك بودن سهم چنين مخارجي، سهم كم بنگاه‌هاي بزرگ است كه به سبب صرفه‌هاي ناشي از مقياس و سهولت در تأمين مالي، تمايل بيشتري به فعاليت‌هاي تحقيق و توسعه و آموزش دارند. همچنين و با توجه به اينكه تحصيلات و مهارت، مكمل فعاليت‌هاي تحقيق و توسعه محسوب مي‌شود، بايد به تركيب شاغلان نيز توجه نمود. در اين خصوص، نيمي از شاغلان صنايع توليدي را كارگران ساده تشكيل مي‌دهند و كارگران تحصيل‌كرده نيز جايگاهي در صنايع توليدي ندارند. بنابراين و در مجموع، تأثير نامطلوب مخارج تحقيق و توسعه بر بهره‌وري صنايع توليدي استان‌هاي ايران دور از ذهن نخواهد بود.