نقدي بر ساختار كنوني؛ اقتصاد شبه¬سرمايه¬داري و گسيختگي فضا (مورد: منطقه سه كلانشهر تهران)

ساختار و كاركرد دو واژه كليدي در تحليل مسائل شهري¬اند، بدين¬سان كه هر ساختاري داراي كاركرد مختص به خود است. در همين راستا اين پژوهش درصدد تببين ارتباط ميان اقتصاد شيه¬سرمايه¬داري به عنوان ساختار و گسيختگي فضا به عنوان كاركرد، در منطقه سه شهر تهران مي¬باشد. جهت تبيين اين مسئله ابتدا مي¬بايست مفهوم ارزش در تحليل سرمايه (كه عاملي جهت تفكيك اقتصاد سرمايه¬داري از شبه¬سرمايه¬داري است)، مشخص شود و سپس برآيندهاي فضايي آن بررسي گردد. لازم است بيان گردد كه توليد فضاهاي كنوني در منطقه سه شهر تهران منحصرا بازتاب اقتصاد شبه¬سرمايه¬داري نيست و قطعا عوامل ديگري نيز دخيل¬اند. يافته¬هاي پژوهش نشان مي¬دهد كه توليد، گردش و انباشت سرمايه در منطقه سه داراي ارزش صوري و ساختگي است و بخش اعظم سرمايه¬ها وارد بخش زمين و مسكن شده است. بدين معنا كه ارزش سرمايه برآمده از نيروي كار اجتماعي نيست در نتيجه اقتصاد شبه¬سرمايه¬داري (يا رانتي) بر منطقه حاكم است كه بازتاب فضايي آن در شكل¬گيري فضاهاي مصرف¬گرا در راستاي بازتوليد سرمايه¬هاي صوري نمود يافته است. گسيختگي فضا و رشد قارچ¬گونه فضاهاي مصرفي و با اولويت پايين نياز خانوارها علاوه بر از بين رفتن مشاغل سنتي موجبات ناپايداري¬ اجتماعي را فراهم مي-كند.