فرآيند چين زدايي (Unfolding) در مطالعات برآورد ذخيره معادن سطحي

Unfolding Process for Reserve Evaluation of Surface Mining

مطالعات برآورد ذخيره و پارامترهاي مربوطه از پيش نيازهاي مهم طراحي معدن مي باشد . پارامترهاي طراحي و محدوده نهايي معدن، بر مبناي مدلسازي هندسي و عياري كانسار به ويژه مدل بلوكي تود ه معدني تعيين م ي گرد د. محاسبات ذخيره و تحليل عيار در كانسارهايي كه چين خورده و يا گسله هستند نسبتاً پيچيده بوده و با توجه به شكل كانسار اغلب طي چند مرحله و از طريق تقسيم كانسار به بخش هاي متعدد و بررسي جداگانه هركدام صورت مي گيرد . اين امر مشكلات متعدي از جمله تغيير فضاي هندسي واقعي تخمين، ايجاد خطا ، كاهش دقت و افزايش حجم محاسبات و … دارد. اكثر رو ش هاي زمي ن آماري تخمين ذخيره ، مبتني بر فاصله بين نقاط بوده و تغيير موقعيت مكاني اوليه نقاط نمونه برداري باعث تغيير فضاي هندس ي واقعي تخمين و ايجاد خطا مي شود. از جمله روش هاي نوين جهت رفع اينگونه مشكلات، فرآيند چين زدايي(Unfolding) در مطالعات مدلسازي هندسي و عياري كانسار مي باشد. با استفاده از اين فرآيند، كانسارهاي چين يا گس ل خورده به حالت قبل از تغيير شكل يافتگي (حالت اولي ه) برگردانده مي شود. تحت اين شرايط، مطالعات تحليل و تخمين عيار صورت گرفته و نتايج بدست آمده مجدداً به حالت چي ن خورده كنوني انتقال داده م يشوند. در اين نوشتار ، ضمن ارائه الگويي كلي جهت چين زدايي كانسارها ي تغييرشكل يافته ، ذخيره كانسار پتاس سنگي ايلجاق به كمك نر م افزارGemcom ارزيابي شد ه است. اين كانسار داراي تكتونيك پيچيده و چين خوردگي هاي شديد مي باشد. مطالعات واريوگرافي اين كانسار نشان مي دهد كه مدلسازي واريوگرام هاي آن بسيار مشكل و عملاً غيرممكن مي باشد. علت اين امر چين خوردگي كانسار پس از كاني زايي اوليه پتاس و جابجايي موقعيت مكاني نسبي نقاط عياري واقع بر يال هاي چين مي باشد. به منظور مدلسازي واريوگرام كانسار پتاس ايلجاق، نقاط نمونه برداري از موقعيت مكاني فعلي به موقعيت مكاني قبل از چين خوردگي منتقل گرديد . بدين ترتيب شرايط براي انجام مطالعات زمين آماري و تخمين عياري بلوك ها مهيا شد. در گام بعدي نتايج اخذ شده مجدداً به موقعيت مكاني كنوني انتقال داده و عيار بلوك هاي كانسار تعيين گرديد.

Reserve estimation and related parameters are important prerequisites of any mine design procedures. Open pit limit design parameters are based on geometric and grade modeling particularly block modeling of mineral deposit. Reserve and grade evaluations in folded and faulted deposits are relatively complicated. With respect to the form of deposits, one solution to the problem is to divide the deposit into a series of smaller units each containing little or no folding. This can create various problems such as distortion of estimation space, being prone to high rate of spatial error, larger computation costs and so on. Unfolding method is a new solution for the problem. Application of this method which transforms the sample coordinates and reserve blocks into original unfolded system, allows a variogram analysis and grade interpolation to be carried out using the unfolded coordinates, followed by back transformation to the folded system for reserve evaluation and planning. In this paper, a general model for unfolding is presented and the reserve of a potash deposit is analyzed using unfolding algorithms of Gemcom software. Variography studies proved that variogram model fitting is very difficult as this deposit is strongly affected by postmineralization foldings. The unfolded process was applied during reserve estimation.