بررسي برخي از واژگان دخيل در گويش شيرازي

زبان‌هاي ايراني از لحاظ ريشه شناختي با زبان هند و اروپايي از يك اصل مشترك سرچشمه گرفته‌اند و با هم، هم‌خانواده هستند و خود حدِ ميانيِ زبان‌هاي دوره باستان و جديدند. گويش هاي يك زبان در واقع گونه هايي از آن زبان هستند كه ازلحاظ آوايي، دستوري و واژگاني تفاوت هايي با هم دارند. گويش شيرازي، يكي از گويش هاي ايراني نو و ازگروه گويش هاي جنوبي ايران است. ويژگي هاي آوايي اين گويش نشان مي دهد كه به شاخه ي زبان هاي ايراني جنوب غربي تعلق دارد. يكي از ويژگي هاي هر زباني از جمله زبان شيرازي كثرت واژه هـاي بـيگانه در آن است. هيچ زباني نيست كه واژه هاي بيگانه در آن راه نيافته باشد و در ميان اقوام صاحب فرهنگ نظير ايرانيان اين امر رواج داشته است.در گذر تماس و اقتباس فرهنگي و به تناسب نيازها و احوال زمان واژه هاي فراواني را از زبان هاي ديگر گرفتند و به مرور ايام جزء فرهنگ واژگاني خود ساختند. در اين پژوهش تعداد 34واژه دخيل مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار و شناسايي قرار گرفته اند لازم به ذكر است كه در ابتداي هر واژه توضيحات مبسوطي از لغت‌نامه‌هاي معتبري همچون: دهخدا، برهان قاطع، ناظم‌الاطباء، سخن و ..... و هم چنين ابياتي از اشعار شاعران از قرن چهارم تا شاعران معاصر كه داراي واژه‌هايي به گويش شيرازي و يا وام واژه مي‌باشند، آورده شده است و اكثر ابيات توسط نگارنده آوانويسي شده‌اند. روش پژوهش به صورت ميداني و تحليلي-توصيفي است، كه از طريق ضبط صداي گويشور و با استفاده از منابع معتبر صورت پذيرفته است. برخي از واژگان نيز تحولاتي از نوع زبان‌هاي ايراني پيدا كرده‌اند. نتايج تحقيق نشان مي دهد كه اكثر گويشوران شيرازي از ريشه و اصل وام واژگان آگاهي و شناخت ندارند و بسياري از اين واژه ها هنوزمتداول و رايج است اما با نفوذ رسانه هاي گروهي و عمومي از قبيل صدا و سيما و فارسي معيار اين واژگان در بين نسل جوان و تحصيل كرده رو به فراموشي است و اين به نوبه خود ارزش و اهميت اين تحقيق را نشان مي دهد. ديگر اين كه گويش شيرازي، واژه هاي دخيل را غالبا تغيير داده و با دستگاه آوايي خود تطبيق مي دهد و به رنگ گويشي در مي آورد. سپس در برخي از وام واژه ها، در مقايسه با صورت اصلي واژه ها، از نظر معنايي نيز دگرگوني هايي صورت گرفته است.