شناسايي منابع مقاومت به زنگ سياه در برخي از نمونه هاي گندم بومي ايران

زنگ سياه با عامل Puccinia graminis f. sp. tritici يكي از مهم ترين بيماري هاي گندم در جهان مي باشد. به دليل وجود تنوع ژنتيكي بسيار بالا در نمونه هاي گندم بومي، غربال نمودن ژرم پلاسم بومي از نظر واكنش به تنش هاي زنده و غيرزنده مي-تواند به يافتن منابع مقاومت جديد بويژه نسبت به زنگ سياه منجر شود. در اين تحقيق واكنش گياهچه اي و گياه بالغ 131 نمونه گندم بومي نسبت به زنگ سياه در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار بررسي شد. واكنش گياهچه ها 14 روز پس از مايه زني با دو جدايه ي تعيين نژاد شده ي TKTTF و TTTTF به صورت تيپ آلودگي براساس مقياس صفر تا چهار مك اينتاش و همكاران يادداشت برداري گرديد. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه بين نمونه ها از لحاظ تيپ آلودگي اختلاف بسيار معني داري وجود دارد، به طوري كه 80 درصد ژنوتيپ ها حساس، 15 درصد مقاوم و 5 درصد نيمه مقاوم بودند. در مرحله گياه بالغ 35 درصد ژنوتيپ ها نسبت به بيماري حساس بوده و 65 درصد بقيه درجات متفاوتي از مقاومت را داشتند. مقايسه ي نتايج گياهچه-اي و گياه بالغ نشان داد كه 15 درصد نمونه‌هاي گندم بومي مورد بررسي در اين پژوهش در هر دو مرحله داراي واكنش مقاومت بوده و مي توانند در برنامه هاي به نژادي به عنوان منابع مقاومت به زنگ سياه مورد بهره برداري قرار گيرند.