مكان‌يابي مناطق مناسب اجراي عمليات پيتينگ با روش AHP در حوزه آبخيز نازلوچاي اروميه

در بسياري از نقاط كشور به‌دليل كمبود بارندگي، نياز به جمع آوري و ذخيره آب در خاك با روش‌هايي همچون عمليات پيتينگ براي رشد و رويش گياهان خودرو و مرتعي، اجتناب ناپذير بوده و تعيين مكان‌هاي مناسب براي اجراي اين گونه عمليات، تأثير بسيار زيادي در ميزان موفقيت آن‌ها دارد كه بايستي با دقت لازم انجام پذيرد. تعيين مناطق مناسب با استفاده از روش‌هاي سنتي و متداول بسيار دشوار بوده و اكثراً باعث بروز خطاهاي بسياري مي‌گردد. امروزه، با تلفيق لايه‌هاي مختلف اطلاعاتي در قالب مدل‌هاي گوناگون و بهره‌گيري از سيستم‌هاي اطلاعات جغرافيايي و ابزارها و تكنيك هاي مربوط به آن، مي‌توان در زمان كمتر و دقت بالاتر عرصه‌هاي مناسب را جهت اجراي طرح هاي حفاظت آب و خاك تعيين نمود. در تحقيق حاضر كه در حوزه آبخيز نازلوچاي اروميه انجام شده است، براي تعيين مكان‌هاي مناسب به‌منظور ذخيره نزولات جوي به روش پيتينگ، پارامترهاي بارندگي، بافت خاك، عمق خاك، شيب زمين، كاربري اراضي، تراكم زهكشي، سازند زمين‌شناسي، طبقات ارتفاعي و فاصله از رودخانه با استفاده از نرم افزار ArcGIS GIS10.2 تهيه گرديد. سپس اين نقشه‌ها با توجه به ميزان اهميت هر يك از لايه‌هاي اطلاعاتي و وزن‌دهي آنها بر اساس فرايند تحليل سلسله مراتبي و مقايسات زوجي معيارها و زيرمعيارها با ارزش‌هاي ارجحيتي 1 تا 9 و نرخ ناسازگاري كمتر از1/0 به كمك نرم‌افزار Expert Choice تهيه گرديد و نقشه مناطق مناسب جهت احداث پيتينگ به‌دست آمد. نتايج تحقيق نشان داد كه87/20 درصد حوزه داراي شرايط كاملاً مناسب، 34/24 درصد داراي شرايط مناسب، 07/37 درصد داراي شرايط نامناسب و 72/17 درصد داراي شرايط كاملاً نامناسب براي عمليات پيتينگ مي‌باشد. با توجه به اينكه اجراي روش‌هاي پرهزينه جهت جمع‌آوري آب باران به‌دليل عدم توجيه اقتصادي در اولويت قرار ندارند، در اين حوزه عمليات اصلاحي پيتينگ و اجراي كم هزينه آن مي‌تواند بهترين گزينه براي جمع‌آوري آب باران باشد. همچنين معيارها و تكنيك‌هاي به‌كار گرفته شده در اين تحقيق مي‌تواند در خصوص انتخاب عمليات اصلاحي مناسب براي حوزه‌هاي آبخيز به‌خصوص براي بخش‌هاي اجرايي كشور راهگشا باشد.