مديريت سيلاب‌ جهت استحصال بهينه درآبخوان‌ها (مطالعه موردي ايستگاه آبخوانداري تسوج)

چكيده برنامه‌ريزي و مديريت به عنوان دو موضوع مهم در مناطق پخش سيلاب شناخته مي‌شوند. براساس سرمايه‌گذاري‌هاي انجام شده جهت بهره‌مند شدن از پخش سيلاب ضروري است. در كشور ما بخش اعظمي از اراضي قابل كشت در مناطق خشك و نيمه‌خشك واقع شده وكمبود آب عامل محدود كننده توسعه و عمران اين اراضي است، اما موقعيت طبيعي و شرايط آب‌ و هوايي حاكم بر اين مناطق به نحوي است كه مي‌توان به سهولت و با اعمال روش‌هاي ساده مهندسي اين گونه اراضي را احيا نمود. پروژه پخش سيلاب بر روي آبخوان دشت تسوج ، در سطحي بالغ بر 460 هكتار در سال 1376 به بهره برداري رسيده است و داراي حداقل يك دوره فعاليت19 ساله و واجد آمار و اطلاعات مي باشد در طي اين دوره بهره برداري، ميليون ها متر مكعب سيلاب در اين آبخوان نفوذ داده شده است پروژه مذكور به طور مستمر پايش شده و اثرات عوامل مختلف در آن ارزيابي گرديده است. براي انجام اين تحقيق داده‌هاي هواشناسي و هيدرومتري جمع‌آوري گرديده و داده‌هاي جمع‌آوري شده جهت پردازش‌هاي بعدي در محيطGISو Excel و SPSS سازمان‌دهي شدند. بر اساس نتايج حاصل، با توجه به آمار دبي ماهانه و نياز آبي چنين به نظر مي‌رسد كه سطح زير كشت اراضي نسبت به آورد حوضه زياد نبوده و مي‌توان با يك برنامه‌ريزي دقيق ذخيره آب در فصل غير زراعي تا حدودي نياز آبي منطقه را برطرف نمود. در طي عملكرد 19 ساله آبخوانداري حدود 2/2574997 ميليون مترمكعب و به‌طور متوسط 2/135526 مترمكعب آب سيلاب كه حدود 3/10 درصد بارش متوسط 19 ساله در بازه زماني پايش با عبور از مسير نهرهاي غلام‌گردشي به‌صورت نفوذ عمقي در هر سال استحصال و به سفره آبخوان تسوج تزريق شده است. ضريب همبستگي حاصل از نتايج نشان داد كه بين بارش و حجم ذخيره ماهانه ايستگاه، 847/0همبستگي مثبت و معني‌دار نشان دارد. مدل خطي با ضريب تبيين 717/0 جهت برآورد حجم سيلاب آبگيري شده در كانالهاي ذخيره با استفاده از ميانگين بارش ماهانه محاسبه شد.