مدلسازي پيامد انفجار تانكر حمل مواد خطرناك در مناطق شهري

هدف : انتشار مواد هيدروكربني در اثر بروز حوادث حمل ونقل شهري، مي‌تواند عواقب ناگواري همچون مرگ، آسيب‌هاي جاني و مالي و خسارات زيست‌محيطي به همراه داشته باشد. اين مطالعه باهدف بررسي خطر مرگ در حوادث شهري تانكرهاي حامل موادهيدرو كربني انجام پذيرفت. روش بررسي: در يك مطالعه كاربردي، تانكرهاي حمل مواد هيدروكربني موجود در ناوگان حمل‌و‌نقل جاده‌اي كشور موردبررسي قرارگرفته و متداول‌ترين آن‌ها شامل نفتا، بنزين ، نفت سفيد و بنزن و جهت مدل‌سازي انتشار مواد هيدرو كربني انتخاب شدند. درنهايت مدل‌سازي انتشار مواد سمي به‌منظور تعيين محدو ده هاي خطر و شعاع انفجار و ميزان خسارات و پيامدهاي انساني و مالي در حوادث شهري تانكرهاي حامل مواد هيدرو كربني، با استفاده از نرم‌افزار ALOHA انجام گرديد. يافتهها : نتايج تحقيق نشان داد كه بنزن به عنوان يك هيدروكربن آروماتيك و با اثرات مزمن براي سلامتي يك هيدروكربن سبك با فراريت بالا و دماي تبخير پايين است ، با استفاده از نرم‌افزار ALOHA ، بر اساس نتايج اين تحقيق تاحدود 13 متر اطراف تانكر (محدوه ي قرمز رنگ) غلظت بخارات بنزن حدودا 4800 ppm است كه در محدوده ي AEGL3 قرار داشته و خطر مرگ در اين منطقه براي افراد وجود دارد. از اين محدوده تا فاصله ي 37 متر (محدوده ي رنگ نارنجي) غلظت بخارات بنزن حدود 800 ppm است كه در محدوده ي AEGL 2 قرار دارد و مي تواند بر روي افراد، اثرات نامطلوب و برگشت ناپذير ايجاد كند.و از طرف ديگر نتايج مدلسازي گرافيكي و متني موج فشار ناشي از انفجار بخارات بنزن نشان مي دهد كه در صورت انفجار ابر بخارات تشكيل شده ، فشار موج انفجارتا فاصله ي حدود 16 متر از تانكر حدودا 8 psi است كه منجر به تخريب ساختمان هاي نزديك مي شود.اين محدوده در خروجي طرح گرافيكي با رنگ قرمز مشخص شده است. از اين محدوده تا فاصله ي 18 متري تانكر كه با رنگ نارنجي مشخص شده است موج انفجار داراي فشار 3.5 psi بوده و باعث ايجاد صدمات جاني شديد مي گردد. در محدوده ي زرد رنگ تا فاصله ي حدود 40 متري تانكر فشار ناشي از موج انفجار حدود 1 psi است و قدرت شكستن شيشه ها را دارد . نتيجهگيري: ازآنجاكه برنامه‌ريزي مقابله با شرايط اضطراري بر اساس نتايج نرم‌افزار و در كليه غلظت‌ها امكان‌پذير نمي‌باشد، لذا پيشنهاد مي‌شود به‌منظور جلوگيري از بروز خطرات احتمالي آتش نشانان حاضر در منطقه ي نشتي در فاصله ي ايمن از محل استقرار يابند .و اين امر در برنامه هاي واكنش در شرايط اضطراري بصورت جدي مد نظر قرار گيرد ودر صورت بروز حادثه، تيم هاي اطفاي حريق احتمالي و ساير افراد متفرقه حاضر در منطقه نشتي در فاصله حداقل 40 متر از محل حضور داشته باشند. افزون بر اين، برنامه‌ريزي مقابله با شرايط اضطراري براي افراد حاضر درصحنه حادثه كه سعي در فرار از خطر مرگ دارند ، بر اساس غلظت‌هايERPG1 كه سعي در تعيين حريم ايمني دارند، منطقي به نظر نمي‌رسد.