ارزيابي توسعه‌ پايدار شهرستان البرز با روش جاي‌ پاي‌ اكولوژيكي

جهت دستيابي به اهداف متنوع توسعه‌پايدار به‌‌ويژه كشورهاي درحال‌توسعه، بهره‌گيري از مدلي قابل‌اعتماد و اجرايي اهميت زيادي دارد. در اين خصوص مفهوم جاي‌پاي‌اكولوژيك يكي از كامل‌ترين روش‌هاي اين مفهوم و روش تركيبي از شاخص‌هاي مختلفي مي‌باشد كه مي‌تواند به سهولت با تبديل ميزان مصارف گوناگون ساكنين شهرها به زمين موردنياز، بارگذاري بر منابع اكولوژيك و استفاده بيش از حد توان‌زيستي را در راستاي تشخيص ميزان پايداري زيست‌محيطي مورد سنجش قرار دهد. به منظور ارزيابي توسعه‌پايدار شهرستان البرز اين تحقيق توصيفي- تحليلي، با به‌كارگيري مدل ردپاي‌اكولوژيك (EF) با كمك داده‌هاي اسنادي و كتابخانه‌اي انجام گرفته است. شهرستان البرز در استان قزوين با مركزيت الوند بوده كه در 12 /04/ 1384 تأسيس شد. به دليل نزديكي به تهران، وجود شهرك‌هاي صنعتي البرز و ليا، داشتن زمين‌هاي كشاورزي درجه يك و دو، همجواري با تمركز جمعيتي مركز استان و مسكن مهر، دچار مشكلات زيست‌محيطي و ناپايداري قابل توجه‌اي است. براي ارزيابي ميزان پايداري شهرستان البرز داده‌هاي آماري در گروه‌هاي اصلي مصرف موادغذايي، حمل‌ونقل، گازهاي طبيعي، آب، برق و زمين موردنياز براي دفع موادزائد با كاربست مدل جاي‌پاي‌اكولوژيك مورد بررسي قرار گرفت. با توجه به جمعيت 203276 نفري و وسعت 40300 هكتاري معلوم گرديد كه جاي‌پاي‌اكولوژيكي در شهرستان البرز 83 /798763 هكتار يعني حدود 20 برابر فضاي كنوني است. طبعاً ارائه چنين روندي بر وسعت ناپايداري توسعه خواهد افزود و موجب كاهش فرصت‌هاي زندگي براي نسل‌هاي آينده خواهد شد. بنابراين كاهش فشار بر منابع از طريق رعايت ملاحظات زيست‌محيطي در شهرك‌هاي صنعتي و به‌ويژه استفاده بهينه از منابع سوخت و آب و بازيافت موادزائد جامد توصيه مي‌گردد.