بررسي نماد خورشيد در ايران زمين از ديرباز تا قاجار

كشور ايران ريشه اي تاريخي دارد و داراي فرهنگ غني مي باشد كه برگرفته از سنتها و باورها و اسطوره هاي پيشين است. يكي از اين اسطوره ها كه بخش اعظم دوره هاي مختلف را به خود اختصاص داده اسطوره مهر است. گردونه مهر يا گردونه خورشيد با شاخه هاي 90 درجه به سمت راست يا چپ است. كه معمولا با جهت افقي يا گوشه هايي با زاويه 45 درجه مي باشد. گردونه مهر جزئي از ميراث فرهنگي اقوام آريايي است كه از هزاران سال پيش به كار مي رفته است. در آيين مهر اين نشان را گردونه مهر مي نامند كه آميزش چهار عنصر اصلي آب ، باد ، خاك ، آتش را مي رساند. گردونه مهر يا گردونه خورشيد كه به چليپاي شكسته نيز مشهور است ، نماد و نشاتواره بسيار كهنسالي ست كه آن را به قوم آريا و سرزمين ايران نسبت مي دهند. اهميت اين پديده زيبا در قرآن نيز كاملا مشهود است به طوري كه يكي از سوره هاي قرآن (سووره شماره 91) به نام (الشمس) بوده است. و در چندين سوره ديگر به اين پديده قسم ياد شده است. مقاله حاضر پس از شرح كوتاهي از خورشيد در اساطير ايران به بررسي نقش خورشيد سواستيكا يا گردونه مهر بر سفالينه ها و سكه هاي ايران پرداخته وتداوم اين نقش را تابه امروز در بعضي از آثار نشان مي دهد.