تعيين مناسبترين مدل رياضي تصحيح خطاي انكسار براي مشاهدات ترازيابي دقيق رقومي در منطقه ايران

يكي از مهمترين منابع خطاهاي سيستماتيك كه بر روي مشاهدات ترازيابي دقيق اثر مي گذارد و مانع رسيدن به دقت بالا براي اختلاف ارتفاعهاي مشاهده شده مي شود، خطاي انكسار مي باشد. تا كنون براي حذف اين خطا مدلهاي مختلفي ارائه شده است. براي اكثر اين مدلها مشاهدات گراديان قائم درجه حرارت لازم مي باشد. اين مشاهدات براي اولين بار در ايران و تا زمان انجام اين تحقيق براي چهار خط ترازيابي از شبكه ترازيابي درجه يك ايران جمع آوري و در اين تحقيق مورد استفاده قرار گرفت. نتايج بدست آمده از بكارگيري مدلهاي مختلف تصحيح خطاي انكسار نشان مي دهد كه، با توجه به آن كه خطاي انكسار به عوامل متعددي بستگي دارد، بنابراين ممكن است براي هر منطقه با شرايط خاص آن، يك مدل متفاوت با مدل انكسار منطقه ديگر به بهترين نحو خطاي انكسار را حذف كند. در نتيجه، انتخاب يك مدل خاص بعنوان مناسبترين مدل انكسار براي شبكه ترازيابي دقيق ايران با توجه به شرايط بسيار متفاوت مناطق مختلف كشور، بي معني مي باشد. براساس نتايج اين تحقيق، مدل Kukkamaki خطاي بست كليه خطوط ترازيابي را كاهش مي دهد. بنابراين، مي توان دو روش را براي انتخاب و استفاده از مناسبترين مدل تصحيح خطاي انكسار ارائه داد: روش اول، استفاده از مدل Kakkamaki براي تصحيح انكسار در تمامي خطوط، بدون در نظر گرفتن نتايج ديگر مدلها مي باشد. اين روش مدلي كه ممكن است خطاي انكسار را بهتر از مدل Kukkamaki حذف كند، ناديده مي گيرد. ولي باعث سرعت بخشيدن به روند تصحيح مشاهدات ترازيابي از خطاي انكسار مي شود. روش دوم، بكارگيري تمامي مدلهاي انكسار براي كليه خطوط ترازيابي و انتخاب مناسبترين مدل انكسار براي هريك از خطوط ترازيابي بطور جداگانه مي باشد. اين روش زمان زيادي را صرف بكارگيري و تجزيه و تحليل مدلهاي مختلف انكسار براي كليه خطوط مي كند. ولي، باعث انتخاب مناسبترين مدل انكسار در هر يك از خطوط ترازيابي مي شود. در اين تحقيق، براي چهار خط ترازيابي مورد نظر مدلهاي Jiskocil Mozzuchin Kukkamaki و Pelzer بهترين نتايج را ارائه كردند. اين مدلها به ترتيب خطاي بست خطوط ترازيابي را20mm ، 40mm 2.5mmو 30mm كاهش دادند. پيشنهاد مي شود كه با استفاده از تصحيحات شتاب ثقل، كاليبراسيون ميرهاي باركد و جمع آوري اطلاعات براي چند لوپ ترازيابي، ضريب مقياس به جهت استفاده مناسبتر از مدل انكسار Kukkamaki و آناليز نتايج بدست آمده از اين مدل، تعيين شود.