ايلخانان و دگرگونيِ مسير ابريشم در غرب آسيا

اقتصاد عهد ايلخانان و به ويژه تجارت اين عصر از ساخت سياسي حاكم تاثيرپذير بود و شرايط موجود در جهت گيري هاي تجاري آنها سهم بسزايي داشت. در كنار اهتمام كلي مغولها به تجارت در حكم شيوه اي براي ارتفاع نيازهاي اقتصادي، ركود نسبي اقتصاد كشاورزي در بخش هايي از ايران و تلاش براي ايجاد راه هاي جايگزين در تامين هزينه ها نيز ايلخانان را به اهميت تجارت واقف مي‌كرد. سابقه ديرپاي تجارت در ايران و جايگاه تعيين كننده جاده ابريشم كه در پناه امنيت نسبي و اهتمام سياسي و حقوقي عهد حاكميت مغول رونق بيشتري حاصل كرد نيز در جاي خود موثر بود و همين مهم ايلخانان را به بهره‌گيري كارآمدتر از جاده مذكور تشويق نمود. تبيين و تفسير چگونگي و چرايي بهره گيري مذكور يا همانا مدعاي پژوهش كه با رويكرد توصيفي-تحليلي انجام مي شود اين است كه: بن بست نسبي سياست خارجي ايلخانان در جبهه شام و قفقاز و هموار نبودن زمينه هاي برقراري مناسبات تجاري كارآمدِ با ابتكار عمل ايلخانان، آنها را بر آن داشت با ايجاد دگرگوني در بخشي از مسير جاده ابريشم كه از ايران مي گذشت و سوق دادن مسير اصلي اين جاده به سمت آذربايجان و آناتولي، هم حكومت مماليك و متحدان قبچاقي آنها را در تنگناي اقتصادي- سياسي قرار دهند و هم با بهره گيري از امكانات و رونق تجاري بنادر آناتولي و عملكرد فعال اروپاييان همنوا با خويش در اين منطقه، به حلقه تجارت جهاني در غرب آسيا و اروپا بپيوندد و فصل جديدي را در تاريخ اقتصادي- اجتماعي جاده ابريشم رقم زنند.