تاثير ترجمه بر سير تحول ادبيات پسامدرن در ايران

ترجمه همواره روشي براي معرفي ايده هاي جديد و تعاملات فرهنگي به شمار مي رود. به گفتۀ اِوِن زُوهر(1990)، ترجمه مي تواند با وارد كردن مفاهيم و عناصر و خصوصيات جديد موجب نوآوري در ادبيات مقصد شود، به نحوي كه نويسندگان بومي با استفاده از اين عناصر واردشده شكل جديدي از ادبيات را در زبان خود توليد كنند. ادبيات پسامدرن يكي از گونه هاي جديد در ادبيات معاصر فارسي است كه پژوهش حاضر در چارچوب نظري نظام چندگانۀ ادبي، به بررسي تاثير آثار ترجمه شده پسامدرن بر نويسندگان ايراني و شكل گيري اين مدل از نويسندگي مي پردازد. با اين هدف، ابتدا فهرستي از نويسندگان ايراني پسامدرن تهيه و سپس با گروهي از آن ها مصاحبه شد و براي آن دسته از نويسندگان كه حاضر به مصاحبه نشدند و يا به دليل فوت يا اقامت در خارج از ايران براي مصاحبه در دسترس نبودند پيرامتن هايي شامل مصاحبه ها، نقدها و تاريخچۀ كاري-شان بررسي شد. متن مصاحبه ها و مطالب پيرامتني به صورت داده محور كدگذاري شدند. كدهايي از جمله مطالعۀ آثار ترجمه شدۀ ادبي، مطالعۀ آثار ترجمه شدۀ حوزۀ نقد و نظريه هاي ادبي، تاثير پذيري غير مستقيم از نويسندگان خارجي در اثر مطالعۀ آثار آن ها، ترجمۀ نظريه ها و آثار ادبي و تحصيل در حوزه ادبيات در خارج از ايران، نشان دهندۀ شيوۀ آشنايي نويسندگان ايراني با ادبيات پسامدرن بود. نتايج نشان داد نويسندگان پسامدرن ايراني عمدتاً از طريق مطالعۀ آثار ترجمه شده با اين گونۀ ادبي آشنا شده اند و همان طور كه تعدادي از آنها اذعان كرده اند با الهام گرفتن و الگوبرداري از آثار نويسندگان خارجي نمونه هاي مشابه اي در زبان فارسي توليد كرده اند. همچنين برخي از اين نويسندگان ابتدا مترجم نظريه ها و آثار ادبي مكتب پسامدرن بودند و از طريق ترجمه با اين نوع ادبي آشنا شده اند. از اين رو، به نظر مي رسد ترجمه مي تواند ابزاري براي آموزش نويسندگان محسوب شود و كشورهاي مختلف مي توانند با ترجمه كردن از ادبيات كشورهاي مجاور موجب تقويت و گسترش ادبيات ملي خود شوند.