نگاهي به «كتاب بي‌نام اعترافات» با تكيه‌بر عناصر اصلي داستان

كتاب بي‌نام اعترافات از داوود غفارزادگان به‌عنوان بهترين رمان متفاوت سال ۱۳۸۸ موفق به دريافت جايزه‌ي ادبي واو شده است. اين رمان كه با تعدد راوي و تنوع روايت، همراه است، بستر مناسبي براي پژوهنده فراهم مي‌سازد تا با واكاويِ برخي از عناصر داستاني، نحوه‌ي بازتاب محتوا در اثر را تحليل و بررسي كند. در اين مقاله پس از بحث مختصر پيرامون راوي، فرم روايت، شخصيت‌پردازي و درون‌مايه، رمان پيش رو نقد و تحليل مي‌شود. به اعتبار متن، انگشت اشاره‌ي نويسنده رو به سوي سياست و شرايط اجتماعي حاكم دارد كه منجر به فساد و بي‌اخلاقي‌ها و محروميت‌ها شده است. در «كتاب بي‌نام اعترافات» نويسنده با محوريت راوي اول‌شخص، از تعدد راوي نيز براي روايت، بهره جسته است. دو شخصيت اصلي موازي با يكديگر داستان را پيش مي‌برند. راوي بي‌نام كه هم در جايگاه خود و هم به نقل از قاسم سخن مي‌گويد، حقارت‌ها و بيچارگي‌هايش را با شوخ‌طبعي و عبارت‌هاي تلخ طنزآميز مي‌پوشاند. در اين رمان شرايط حاد سياسي پيش و پس از انقلاب، آشوبگري اجتماعي را در پي داشته است. فساد اخلاقي، جرم و جنايت، توهين و تحقير، فقر و فلاكت و... از دستاوردهاي اجتماعي آن روزگاران هستند كه همه و همه سبب شده عزت نفس را از هر دو شخصيت اصلي داستان سلب كند.