پروازي در آسمان كتابهاي «مقدمه علم حقوق» استادان جعفري لنگرودي و كاتوزيان

مقدمه علم حقوق، عنوان درسي است در فهرست آموزشي دانش حقوق در ايران كه ساليان درازي است در دانشكده‌ها و گروه‌هاي حقوق، تدريس مي‌شود. درسي كه ابتداي ورود دانشجويان به مقطع كارشناسي در دانشگاه‌ها طي ترم اول رشتة حقوق، ارائه مي‌شود. هدف از تعبية اين درس، شناخت مباحث و مفاهيم بنيادين علم حقوق است كه قاعدتا فلسفة حقوق، ماهيت، مباني، منابع و شماي كلي نظام حقوقي را دربر مي‌گيرد. در ميان خيل كتاب‌هاي مقدمة علم حقوق، دو اثر پيشگام و ممتاز، «مقدمة عمومي علم حقوق» از محمدجعفر استاد جعفري لنگرودي و «مقدمة علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقي ايران» از ناصر كاتوزيان است كه اولي، تقدم تاريخي دارد و دومي، به دليل ترك فضاي رسمي حقوق و بعد آن، مهاجرت استاد جعفري لنگرودي، بسيار بيشتر رواج دارد. در اين مقاله، دو كتاب به طور تطبيقي، تحليل و نتيجه نشان مي‌دهد هرچند، مقصود استاد جعفري لنگرودي، از عنوان «مقدمة عمومي علم حقوق»، پرداختن به مقدمة محض دانش حقوق، فارغ از گرايش‌هاي آن است؛ اما اين اثر ارزشمند، بيشتر، مقدمة اصول فقه است. كتاب كاتوزيان نيز، مقدمه حقوق خصوصي با تاكيد بر حقوق مدني و ادلة اثبات دعوي است. آخر اينكه، عدالت و حقوق بشر، مقولات نحيف و مغفول اين كتاب‌هاي ارجمند هستند.