تعهدات مقدم بر تشكيل شركت‌هاي تجارتي

تعهدات مقدم بر تشكيل شركت‌هاي تجارتي در مفهوم فراگير خود شامل تعهدات مقدم بر ثبت شركت و همچنين تعهدات موخر بر ثبت شركت (در فرض بطلان شركت تجارتي) مي‌شود. درست به لحاظ ارتباط اين‌گونه تعهدات با حقوق اشخاص ثالث، اجراي تعهد متعهد و مسئوليت وي با ظرايفي همراه است كه نيازمند مطالعة ويژه‌اي است. در اين مقاله با اين پرسش اصلي مواجه بوديم كه مسئوليت اجراي تعهدات فوق بر چه اشخاصي تحميل مي‌شود و به اين نتيجه رسيديم كه در نظام حقوقي ايران تعهدات نوع نخست(مقدم بر ثبت شركت‌ها) به دليل عدم وجود شركت در زمان انعقاد قرارداد و برخي ملاحظات عملي و قانوني قابليت تحليل بر اساس نظرية نمايندگي را ندارد. از اين رو تعهدي مستقل تحت عنوان «تعهد به فعل ثالث بين مؤسسان و اشخاص ثالث» است و هيچ گونه التزامي براي شركت ايجاد نمي‌كند مگر آنكه تعهد مؤسسان جهت تشكيل شركت ضروري باشد. در فرض اخير تعهدات بدون نياز به تنفيذ و به محض تشكيل شركت، تعهد خود شركت محسوب مي‌شوند. در خصوص تعهدات نوع دوم (موخر بر ثبت شركت در فرض بطلان شركت تجارتي)، با پذيرش نظرية صحت تاهلي در خصوص اين گونه شركت‌ها به اين نتيجه رسيديم كه تلقي چنين شركت‌هايي به عنوان شركت تضامني و تحميل مسئوليت بر شركا فاقد پايگاه قانوني است. بنا بر اين، مسئوليت اجراي تعهدات شركت در مقابل اشخاص ثالث از زمان ثبت شركت تا اعلام بطلان آن بر عهده خود شركت از طريق مدير تصفيه است. از اين رو، اثر استناد ناپذيري بطلان شركت در مقابل اشخاص ثالث در اين نكته است كه آن‌ها مي‌توانند در فرايند تصفيه و در راستاي اجراي قرارداد از اموال و دارايي شركت قبل از تقسيم بين شركا بهره‌مند شوند.