برآورد نياز آبي زيست محيطي تالاب ها به روش بهينه سازي چند هدفه (مطالعه موردي تالاب هورالعظيم)

تأمين آب يكي از پايه هاي اصلي توسعه هر كشوري است و نقش مهمي در ارتقا سطح كمي و كيفي زندگي، رونق اقتصادي و رفاه اجتماعي دارد. برنامه ريزي پايدار و مؤثر منابع آب با هدف حداكثرسازي توسعه اقتصادي و اجتماعي، بدون يك نگاه منطقي به نياز آب زيست محيطي ميسر نيست. در گذشته به علت اينكه تمركز بر تأمين نياز هاي شرب، كشاورزي و صنعت بوده است، حقابه هاي زيست محيطي در اكثر موارد ناديده گرفته شده و در قوانين تخصيص آب سهم قابل توجهي نداشته اند، اين عامل باعث ايجاد شرايط بحراني براي درياچه ها و تالاب هاي پايين دست در سطح جهان بطور عام و براي كشور ما بطور خاص شده است. تالاب هورالعظيم يكي از مهم ترين تالاب هاي ايران از لحاظ زيست محيطي و اقتصادي مي باشد كه متاسفانه در سال هاي اخير به دليل عدم رعايت حقابه زيست محيطي، دچار كاهش قابل توجه سطح و عمق آب شده است كه مشكلاتي از جمله ريزگردها و به دنبال آن خسارات جاني و مالي بسياري را در پي داشته است. در اين مطالعه، يك مدل بهينه سازي چندهدفه به منظور تخصيص آب زيست محيطي موردنياز تالاب هورالعظيم ارائه شده است. در اين مدل سعي شده كه ميان تأمين نياز زيست محيطي تالاب، حفظ اكوسيستم و تأمين منافع اقتصادي منطقه تعادل برقرار گردد. مدل بهينه سازي سه هدفه موردنظر با استفاده از روش بهينه سازي الگوريتم ژنتيك چندهدفه NSGAII حل شده است. مقايسه نتايج حاصل از روش بهينه سازي چندهدفه با روش هاي برآورد نياز زيست محيطي معمول مانند روش هيدرولوژيكي تنانت و روش شبيه ساز زيستگاه نشان داد كه روش هاي تنانت و شبيه ساز زيستگاه به تنهايي قادر به برآورد حداقل نياز زيست محيطي به منظور حفظ بقاء و احياء تالاب نمي باشند.