غلظت تجمع جيوه در انواعي از ماهي‌ها در آب‌هاي مختلف ايران

Evaluation of mercury accumulation in different species of Iranian fish in different waters

توسعه صنايع منجر به افزايش آلودگي محيط‌زيست به فلزات سنگين، بخصوص جيوه در محيط زيست دريايي شده است. انتشار فلزات سنگين به دريا مي تواند ناشي از تردد نفت‌كش‌ها، تخليه آب توازن كشتي‌ها، روغن موتور قايق‌ها ، دفع فاضلاب صنايع مانند پتروشيمي، سموم و كود هاي كشاورزي باشد. جيوه داراي سميت بالا، پايدار، بدون تغييرپذيري زيستي و غيرضروري براي انسان مي باشد. اين فلز قابليت تجمع در بافت هاي موجودات زنده و بزرگنمايي زيستي در زنجيره غذايي را دارد. مصرف غذاهاي دريايي يكي از راه‌هاي ورود جيوه به بدن افراد مي باشد. در بافت بدن موجودات آبزي، جيوه به صورت متيل جيوه تجمع پيدا مي‌كند كه نسبت به اشكال عنصري و غير آلي آن سميت بيشتري دارد. مطالعه حاضر به بررسي ميزان جيوه در بافت هاي مختلف ماهيان درياي خزر، خليج فارس، رود خانه ها و درياچه هاي سد ايران پرداخته است. همچنين ميزان جيوه در ماهي با استاندارد هاي بين‌المللي مقايسه شده است. حداقل و حداكثرميانگين غلظت جيوه در بافت كبد به ترتيب 000338/0 و43/1 ، در آبشش، 025/0 و 34/1 و در عضله 000991/0 و 69/2 mg/kg وزن خشك مي باشد. در اغلب نتايج، تجمع غلظت جيوه بر طبق استاندارد هاي FDA، WHO و FAO مجاز اعلام شده است. بيشترين آلودگي مربوط به ماهيان بندر امام واقع در خور موسي است. در كل آلودگي ماهيان آبهاي جنوب به جيوه نسبت به شمال ايران بيشتر مي باشد.

Industrial development has led to an increase in environmental pollution of heavy metals, especially mercury in marine environments. The heavy metals discharge into sea could be due to the tankers transport, the ships drainage of water balance, boats spillage and industries wastewater disposal including petrochemicals, pesticides and agricultural fertilizers. The mercury has high toxicity, stable, non-bioavailability and it is unessential for human’s life. This metal is characterized by accumulate potential in tissues of living organisms and bioaccumulation in the food chain. Consumption of seafood is one of the entering ways in human’s body. In aquaculture tissue, mercury accumulates as methyl mercury, which is more toxic than elemental and inorganic form of mercury. This study aimed to investigate the amount of mercury in various aquaculture tissue of Caspian Sea, Persian Gulf, rivers and lakes of Iran. Also, the mercury concentration in aquaculture tissue was compared with international guideline. The highest and lowest concentration of mercury in the liver was 0.0004 and 1.43 mg/kg, gill of 0.025 and 1.34 mg/kg and muscle 0 and 2.69 mg/kg of dry weight. In over all, the concentration of mercury was lower than FDA, WHO and FAO guideline. The higher mercury in the aquaculture tissue was measured in the Bandar-e Emam Khomeyni in the Mousa estuaries. In general, the mercury concentration in the southern sea is higher than northern sea of Iran.