نسبت ميان مفهوم سكونت و هندسه در خانه هاي ايراني (با نگاهي موردي به خانه هاي قديمي ايران)

Relation between the concept of habitation and geometry in Iranian homes (Based on the case study of old houses in Iran(

خانه ايراني محمل باورها، عقايد و كمال خواهي انسان ايراني است كه با زندگي اجتماعي و روزمره او نيز عجين شده است و دراين راه، معمار ايراني با بهره گيري از نوعي اشكال هندسي و تركيبات آن به تجلي اين ابعاد مي پردازد. ﻣﺤﺮﻣﻴﺖ در ﻓﻀﺎي ﻣﻌﻤﺎري، ﻛﺎﻟﺒـﺪ دادن ﺑـﻪ ﻓﻀﺎ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي اﺳﺖ ﻛﻪ داراي ﺣﺮﻳﻢ از دو ﺟﻨﺒﻪ ﻛﺎﻟﺒﺪي و ﻣﻌﻨﺎيي ﺑﺎﺷﺪ. ﺣﺮﻳﻢ داﺷﺘﻦ در ﺣـﻮزه ﻛﺎﻟﺒـﺪ ﻓـﻀﺎيي ﺑﻴـﺸﺘﺮ ﻣﺘﻤﺮﻛـﺰ ﺑـﺮ اﺻﻮلي اﺳﺖ ﻛﻪ اﻣﻨﻴﺖ ﻓﻀﺎ را ﺷﻜﻞ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داد و در ﺣﻴﻄﻪ ﻣﻌﻨﺎيي وﻳﮋگي ﻫﺎيي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺮﻣﺖ و ارزش را ﺑﺮاي ﻓﻀﺎي ﻣﻌﻤﺎري ﺑﻪ ارﻣﻐﺎن آورد ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻛﻪ ﻓﺮد در آن ﺑﻪ آراﻣﺶ ﺑﺮﺳﺪ.اين مقاله با روشي تحليلي - اسنادي و با تحليل تفسيري اشكال و تناسبات هندسي به كاررفته درخانه هاي ايراني، در قالب نمونه هاي موردي خانه هاي قديمي ايران، به دنبال پاسخ به اين سوالات اساسي است كه اين اشكال و هندسه چگونه توانسته است زمينه ي تحقق سكونت در خانه ي ايراني را فراهم آورده است.مقاله بر اين فرض استوار است كه معمار ايراني، همواره از اشكال هندسي مربع و دايره و تركيبات آن به عنوان اشكالي براي رسيدن به تعالي وكمال بهره برده وبه دنبال معنايي وراي معناي مادي آن بوده است؛ به گونه اي كه اجزاي هرخانه ازجمله: اتاق، حوضخانه،هشتي،حياط و... ، همگي با بهره گيري از اشكال مربع و دايره به دنبال تجلي درونگرايي، سلسله مراتب و ساير ويژگي هايي است كه بتواند مفهوم سكونت و آرامش را در خانه ايراني متجلي سازد. در نتيجه مي توان با بهره گيري از هندسه در خانه ها آنجا را به مكاني براي وصل شدن به معبود تبديل كرد.

Abstract The Iranian house is the source of beliefs, faiths and perfection of the Iranian man which is also associated with his daily life. In this regard, the Iranian architect uses some form of geometry and its components to manifest this dimension. Confidentiality in the space of architecture is to give a framework to an environment to have the privacy of both physical and semantic aspects. Space-based privacy is more focused on principles that will shape space security. In the semantic domain, Space-based privacy means features that bring respect and value to the architectural environment so that the individual is relaxed. This article seeks to answer this fundamental question that how these shapes and geometry have made the realm of living in Iranian homes by applying an analytical method - documentary and interpretive analysis of the geometric shapes and proportions used in Iranian houses, in the form of case studies of old Iranian homes. This article is based on the assumption that the Iranian architect has always used the geometric shapes of the square and circle and its combinations as a way to achieve excellence and perfection, seeking a meaning beyond its material meaning, so that the components of each house including: room , pond, pine, yard, etc., all utilizing square and circular forms, seek an epiphany of introversion, hierarchy, and other features that could convey the concept of habitation and tranquility in the Iranian house. As a result, homes can be converted into a place to connect with the goddess by using geometry.