تحليل ويژگي‌هاي كالبدي، اجتماعي و اقتصادي سكونتگاه‌هاي غيررسمي با رويكرد توانمندسازي (مطالعه موردي: ناحيه 3 از منطقه3 مشهد)

اسكان غيررسمي، از پيامدهاي نامطلوب شهرنشيني در جهان معاصر است كه به‌ويژه درنتيجه صنعتي شدن شتابان و نابرابري‌هاى منطقه‌اي شكل‌گرفته و شهرها و خصوصاً كلان‌شهرهاي كشور را با مسائل عديده‌اي مواجه ساخته است‌‌‌‌. طبق آمار ارائه‌شده در برنامه اسكان بشري سازمان ملل (2003) از هر سه نفر در جهان يك نفر در خلال 30 سال آينده، زندگي خود را در مناطق حاشيه شهرها و سكونتگاه‌هاي غيرقانوني طي مي‌كند‌‌‌‌. اين تحقيق به تحليل ويژگي‌هاي كالبدي- اجتماعي و اقتصادي سكونتگاه‌هاي غيررسمي ناحيه سه منطقه سه از شهرداري مشهد با رويكرد توانمندسازي مي‌پردازد‌‌‌‌. آمارهاي پايه‌اي داده‌ها مربوط به سال 1395 و پيمايش ميداني مي‌باشد و جهت مطالعه و بررسي بهتر بين خانوارهاي نمونه اجرا گرديد‌‌‌‌. اعتبار آزمون با كمك فرمول آلفاي كرونباخ 673/0: α به دست آمد‌‌‌‌. روش تحقيق توصيفى- تحليلى است‌‌‌‌. جامعه آماري تحقيق كل خانوارهاي موجود در محلات هدف بوده است كه با استفاده از روش كوكران 96 نفر انتخاب و پرسشنامه‌ها بين آن‌ها توزيع گرديد‌‌‌‌. جهت تجزيه‌وتحليل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS استفاده‌شده است‌‌‌‌. ناحيه 3 از منطقه 3 شهرداري مشهد با توجه به اينكه در حاشيه كمربند صد متري واقع‌شده و همچنين ازنظر سطح فرهنگ نسبت به ديگر نقاط حاشيه‌نشين شهر مشهد وضعيت بهتري را داراست توانسته مهاجران بيشتري را براي اسكان به خود جذب كند و همين عوامل باعث به وجود آمدن مشكلات عديده‌اي در محدوده موردنظر شده است‌‌‌‌. اين محدوده با گسترش فضايي روبروست بنابراين براي اينكه جمعيت ساكن و كالبد فضايي با محدوده فضايي شهر يكپارچه شود بايد بر توانمندي‌هاي كالبدي و اجتماعي و اقتصادي محدوده تكيه شود‌‌‌‌. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه يكي از راهكارهاي مهم واصلي جهت ساماندهي و حل بسياري از مشكلات خانوارهاي اسكان‌يافته، توانمندسازي ساكنان و احياي بافت كالبدي و ارتقاء فعاليت‌هاي اقتصادي، اشتغال‌زايي، ايجاد فرصت‌هاي شغلي جديد و افزايش درآمد است‌‌‌‌. راهكار ديگري كه مي‌بايست موردتوجه مسئولين قرار گيرد بهسازي مساكن قابل‌تخريب است كه به علت عدم امكان تملك توسط ساكنين در آن‌ها نياز به بررسي و اتخاذ روشي جهت بهبود اسكان در سكونتگاه‌هاي داراي مساكن در حال تخريب است‌‌‌‌. در اين پژوهش جهت تدوين استراتژي‌ها از رويكرد برنامه‌ريزي استراتژيك استفاده شده است‌‌‌‌.