بررسي اثر دماي بازپخت بر ساختار و خواص مكانيكي يك فولاد ميكروآلياژي حاوي عناصر Cr، Mo و V

/

فولادهاي كم آلياژ فوق مستحكم (UHSLA) به دليل قابليت بهبود خواص مكانيكي از طريق عمليات حرارتي به صورت گسترده در صنعت استفاده مي شوند. تغيير پارامترهاي عمليات حرارتي منجر به تشكيل ساختارهاي مختلف و دستيابي به خواص متنوع در اين دسته از فولادها مي شود. لذا در پژوهش حاضر از عمليات حرارتي كوئينچ تمپر جهت بهبود خواص مكانيكي يك فولاد كم آلياژ فوق مستحكم با تركيب 0.63 Mo-1.5/cr-0.49C-Fe-0.2V-0.25Si استفاده شده است. فولاد حاضر پس از آستنيته شدن در دماي °C850 به مدت 30دقيقه و سرد شدن در روغن در دماهاي مختلف بازپخت شده و تاثير آن بر ريزساختار، سختي، خواص كششي و انرژي ضربه مورد بررسي قرار گرفته است. بررسي هاي ريزساختاري نمونه ها در دماهاي مختلف بازپخت دلالت بر تشكيل كاربيدهاي تخت و صفحه اي شكل درامتداد فصل مشترك بين صفحات مارتنزيت دارد كه با افزايش دماي بازپخت تا °C650 مورفولوژي اين كاربيدها تغيير يافته است. نتايج بررسي هاي مقاومت به ضربه نشان داد كه در محدوده دمايي °C200 تا °C400 روند تغييرات انرژي ضربه نزولي است اما با افزايش دماي بازپخت از °C400 تا °c650 انرژي ضربه افزايش مي يابد. محدوده دمايي °C200 تا °C400 مربوط به پديده ي تردي مارتنزيت بازپخت شده است كه تقريبا منطبق بر گسترده دمايي مربوز به آستنيت باقي مانده اي مي باشد كه در بين صفحات مارتنزيتي وجود دارد و پس از بازپخت در اين گستره به فريت و سمنتيت تجزيه شده و باعث كاهش انرژي ضربه در محدوده دمايي فوق مي شود. نتايج نشان داد كه با بازپخت نمودن اين فولاد در دماي °C650 تركيب بهينه اي از استحكام چقرمگي ضربه اي حاصل شد و سختي نمونه نيز افت قابل ملاحظه اي نداشته و حدود HRC41 بدست آمد.