فهم متقابل بين گويش‌هاي كردي مياني و كردي جنوبي (گونه مهابادي و بدره‌اي)

هدف پژوهش حاضر اندازه گيري ميزان قابليت فهم متقابل ميان دو گونه ي زبان كردي بر اساس متغيرهاي زبان-شناسي و با توجه به عوامل فرازباني است. اين گونه ها عبارتند از: گونه ي مهابادي (كردي مياني) در آذربايجان غربي و گونه‌ي بدره‌اي (كردي جنوبي) در استان ايلام. پژوهش بر مبناي رويكردي تجربي صورت گرفته است. براي سنجش فهم زباني از آزمون هاي عملكردي و براي عوامل فرازباني، از پرسشنامه استفاده شد. آزمودني ها با نمونه-گيري هدفمند از گويشوراني برگزيده شدند كه در مواجهه ي زباني با گونه ي مقابل نبودند. مواد آزمون به هر دو گونه ي زباني توسط آگاهان به زبان بومي ترجمه شدند. آزمون هاي عملكردي در چهار سطح: جمله، ترجمه واژگان، فهم مثل ها و بازگويي متن برگزار شدند. نتايج نشان دادند كه فهم زباني در دو گونه ي مورد بررسي متقارن نبوده و عليرغم آنكه نگرش گويشوران بدره اي به گونه ي مهابادي مثبت تر بود، نمرات گويشوران مهابادي در آزمون ها بالاتر قرار گرفت. اين نتيجه با مطالعات دلسينگ و آكسون (٢٠٠٥) كه مدعي بودند، ميان نگرش مثبت و فهم زباني همبستگي مثبت وجود دارد، مغايرت داشت. همچنين نتايج پژوهش نشان دادند از ميان يازده خصيصه ي واژگاني كه گوسكينز و همكاران (٢٠٠٨) به عنوان عوامل مؤثر بر فهم زباني بر آن تاكيد دارند، در اين دو گونه ي كردي تفاوت آوايي و ريشه شناسي واژگاني در امر فهم متقابل نقش تعيين كننده تري دارند.