نقش آموزش نوين در تدريس، تحصيل و تحول پزشكي مدرسۀ دارالفنون

انديشه تأسيس مدرسۀ دارالفنون، ساختۀ فكر و تصميم صدراعظم بزرگ ايران، اميركبير(1222 ـ 1268ق)، است كه نياز به كسب تكنولوژي را درك و در نتيجه، ايجاد دارالفنون را ضروري و اجتناب‌ناپذير تشخيص داد؛ چون در قرن هجدهم ميلادي، ـ كه در تاريخ مغرب زمين عصر روشنگري و بسط دانش و تجسس علمي ‌بود ـ سرتاسر مشرق زمين را نابساماني، بي‌دانشي، جنگ و كشمكش فراگرفته بود. در اين تناقض تاريخي، بدون شك تلاش‌هاي امير كبير در تأسيس كانوني براي تربيت و تعليم و گسترش روش‌ها و فنون جديد علوم و فنون از جمله طب، پزشكي و درمان قابل ستايش است. برخلاف پندار عموم كه انديشه‌هاي اصلاحي اميركبير مبني بر استفاده از آموزه‌هاي نوين پزشكي را در خدمت مقاصد نظامي وي قلمداد مي‌كنند، يكي از هدف‌هاي اصلي امير در تأسيس مدرسه دارالفنون استفاده از آموزه‌هاي نوين پزشكي و درمان غربي بوده است. تدريس و آموزش طب مدرن، برگزاري كلاس‌هاي داروسازي، تدريس ‌‌درس‌هاي پزشكي به صورت تئوري و عملي، استفاده از ‌‌كتاب‌هاي پزشكي غربي، تدريس دروس در زمينۀ آناتومي توصيفي و ميكروسكوپي، روش‌هاي باليني، اعصاب‌شناسي، گردش خون‌شناسي، كالبدشكافي و پيراپزشكي، آشنايي ‌دانش‌آموزان با روش‌هاي درمان از جمله جراحي‌هاي كوچك و بزرگ، طريقۀ بندآوردن خون، بيهوشي، قطع اعضا، ابداع سيستم امتحان‌گيري و اعطاي گواهي‌نامه پايان تحصيلات، مهم‌‌‌‌‌ترين مؤلفه‌هاي اثر گذاري آموزش نوين در زمينۀ تدريس، تحصيل و تحول پزشكي مدرسه درالفنون بوده است. يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد كه برآيند استفاده از انديشه‌هاي نوين پزشكي در نظرگاه امير، مبارزه با خرافه‌گرايي پزشكي، تكوين و تكميل طب سنتي، جلوگيري از مرگ‌هاي دسته جمعي ناشي از بيماري‌هاي مسري و همگاني و در نهايت تجهيز شهرهاي مهم به بيمارستان بوده است. نگارندگان كوشيده‌اند با استفاده از شيوۀ پژوهش كتابخانه‌اي و اسنادي، مهم‌‌‌‌‌ترين مؤلفه‌هاي استفاده از آموزش نوين در تدريس، تحصيل و تحول پزشكي ايران عصر قاجار پيشامشروطه، در مدرسه دارالفنون را مورد بررسي قرار دهند.