تحليل محتواي كتاب درسي تاريخ ‌ايران و جهان باستان پايۀ دهم بر اساس مؤلفه‌هاي تفكر انتقادي

توانايي تفكر به روش انتقادي امري بسيار حياتي است و در حقيقت زندگي ما به آن وابسته است؛ زيرا روشي كه ما زندگي مان را اداره مي كنيم وابسته به آن چيزي است كه ما فكر مي كنيم درست است و آن را پذيرفته‌ايم. هر‌‌اندازه ما در ارزيابي ادعايي با دقت بيشتر عمل كنيم و بتوانيم مسائل مربوط را از مسائل غيرمربوط جدا كنيم، تفكر ما انتقادي تر است. تفكر انتقادي به دليل ويژگي هاي خاصي كه دارد در تعليم و تربيت از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است به گونه اي كه بسياري از صاحب نظران معتقدند كه پرورش تفكر انتقادي هدف اصلي تعليم وتربيت است. با توجه به اهميت تفكر انتقادي در حوزه تعليم و تربيت و با توجه به نقش كليدي كتاب هاي درسي به عنوان محتواي اصلي برنامه درسي؛ در برانگيختن تفكر در دانش آموزان، هدف اصلي ‌اين پژوهش تحليل محتواي كتاب درسي تاريخ ‌ايران و جهان باستان پايه دهم بر اساس مؤلفه هاي تفكر انتقادي است. دليل اهميت پرورش تفكر انتقادي در حوزۀ درسي تاريخ ‌اين است كه تاريخ نقش بنيادي در شكل گيري هويت ملي افراد دارد؛ بنابراين هر چقدر كه ارزيابي دقيق و موشكافانه نسبت به حوادث گذشته صورت گيرد هويت صحيح و عميقي در افراد شكل مي گيرد كه به آساني دستخوش تغيير نمي شود. روش تحقيق در ‌اين پژوهش، تحليل محتواي مفهومي ‌است؛ در‌اين روش، محقق به تعيين بسامد محتواي موجود در متن اكتفا مي كند و درصدهاي حاصل از شمارش وجود يا عدم وجود واحدهاي تحليل را تعيين مي نمايد و در واقع با ‌اين روش، به تعيين فراواني مفاهيم موجود در متن مي پردازد و ميزان ضريب درگيري دانش آموزان را با مؤلفه هاي تفكر انتقادي مشخص مي كند. نتايج تحقيق حاكي از آن است كه در‌اين كتاب تمامي ‌مؤلفه هاي تفكر انتقادي به صورت يكسان مورد توجه قرار نگرفته و بعضي از مؤلفه ها همچون نقادي و تحليل كردن، بسيار كم مورد توجه قرار گرفته است.