زيست چينه نگاري سازند قم در شمال باختر زنجان

نهشته هاي سازند قم به طور كلي دامنه سني گسترده اي از اليگوسن زيرين تا ميوسن زيرين را شامل مي شود كه متشكل از توالي-هاي پيوسته اي از سنگ هاي كربنات و تخريبي بوده و از يال جنوبي البرز تا ايران مركزي گسترش دارد. نهشته هاي كربناته دريايي سازند قم در ناحيه شمال باختري زنجان به ضخامت 168 متر رخنمون يافته اند. به منظور تعيين موقعيت چينه شناسي و سن نسبي اين توالي ها بر مبناي روزنبران كف زي، تعداد 52 نمونه سنگي از اين رخنمون برداشته و مورد مطالعه قرار گرفتند. منطقه مورد مطالعه در ناحيه ايران مركزي در بخش جنوبي روستاي اندآباد واقع شده است. در اين ناحيه سازند قم به صورت ناپيوسته بر روي سازند قرمز زيرين و به صورت هم شيب در زير سازند قرمز بالايي قرار دارد. سنگ شناسي سازند قم در اين منطقه متشكل از توالي هاي آهك رسي به همراه دو واحد كاملا مشخص كربناته توده اي مي باشد كه سرشار از فسيل هاي روزنبران كف زي و مرجان هاي كلني مي باشد كه مي تواند مويد وجود يك سد كربناته ريفي در منطقه باشد. مطالعات متعددي بر روي سازند قم در نواحي مختلف صورت گرفته است كه به طور كلي سن اين توالي ها را بر مبناي روزنبران كف زي و پلانكتون از اليگوسن زيرين تا ميوسن زيرين تعيين نموده و محيط رسوبي رمپ كربناته و در برخي نواحي شلف كربناته براي اين توالي ها پيشنهاد شده است. مطالعات صورت گرفته بر روي مقاطع نازك ميكروسكپي با استفاده از ميكروسكپ نور عبوري در دانشگاه زنجان صورت پذيرفت. در اين مطالعه تعداد هقت جنس و شش گونه از روزنبران كف زي شناسايي گرديد. مجموعه فسيل هاي شناسايي شده در اين مطالعه زون فسيلي Borelis melo curdica assemblage zone را تفكيك نموده كه بر اساس اين زون فسيلي سن بورديگالين Burdigalian براي اين نهشته ها معرفي مي گردد. فسيل هاي همراه در اين زون به شرح زير است: Sphaerogypsina globulusa, Dendritina rangi, Schlumbergerina sp., Meandropsina iranica, Meandropsina anahensis, Amphystegina sp., Operculina complanata زون فسيلي تفكيك شده معادل زون فسيلي شماره 61 وايند (Wynd 1965)، زون فسيلي شماره 1 آدامز و بورژوئيسAdams and Bourgeouis (1967) ، زون فسيلي SBZ25 Cahuzac and Poignant (1997) و زون فسيلي Borelis melo curdica – Borelis melo melo كه توسط لارسن و همكاران Laursen et al. 2009 ارائه شده است مي باشد كه سن بورديگالين را براي اين نهشته ها تاييد مي نمايد. با توجه به اينكه در اين نهشته ها سن اليگوسن و آشكوب اكيتانين مشاهده نشده است از اين رو مي توان متصور شد كه مرز پاييني اين توالي با سازند قرمز زيرين به صورت ناپيوسته و فرسايشي مي باشد به طوري كه بخش هاي پاييني سازند قم در اثر فرسايش از بين رفته و توالي هاي بالايي اين سازند به طور مستقيم بر روي نهشته هاي قرمز زيرين قرار گرفته اند.