معرفي كانه زايي سرب±نقره چنگرزه (شمال شرق اصفهان) با سنگ ميزبان ِبرشي كربناته از ديدگاه زمين شناسي اقتصادي

كانسار سرب و روي چنگرزه با ميزبان رسوبي در شمال شرق اصفهان و از لحاظ ساختاري در پهنه دگرگوني-ساختاري سنندج-سيرجان واقع شده است. در منطقه مورد مطالعه بيشترين رخنمون هاي قابل مشاهده، سازندهاي جمال، نايبند، شتري (مربوط به ترياس) و پس از آن كرتاسه است. واحدهاي زمين شناسي منطقه از قديم به جديد شامل: 1) واحد آهك تيره دولوميتي با سن ترياس زيرين (معادل سازند جمال)، 2) واحد دولوميت زرد با ميان لايه هاي آهك با سن ترياس (معادل سازند جمال)، 3) واحد شيل با ميان لايه هاي ماسه سنگ و آهك (ترياس بالايي)، 4) واحد ماسه سنگ و شيل با سن ژوراسيك (معادل سازند شمشك)، 5) واحد دولوميت به همراه شيل هاي سيلتي، 6) واحد دولوميت و مارن با فسيل اوربيتولينا (كرتاسه)، 7) واحد كوارتزيت و كوارتزدولوميت داراي كاني سازي (سرب و باريت) (كرتاسه بالايي) و 8) واحد رسوبات كواترنري جوان. ميزان استخراج ساليانه معدن چنگرزه 15000 تن با عيار 10/8 درصد سرب، 1/99 درصد روي و 69 گرم در تن نقره است. كارهاي قديمي در اين معدن شامل 1500 متر تونل استخراجي در امتداد رگه هاي معدني و تعدادي گمانه انجام شده است. كانه هاي گالن، اسفالريت، پيريت، مگنتيت، بورنيت، لوزونيت، پيروتيت، كالكوپيريت و ماركاسيت مهمترين كانه هاي فلزي منطقه هستند كه توسط كاني‌هاي باطله كلسيت، فلوريت، باريت و دولوميت همراهي مي شوند. كانه زايي سرب و روي در كانسار چنگرزه در دو بخش شرقي (كوه آب انبار) و غربي (كوه تخت چال) در سنگ ميزبان كربناته ترياس، رخداده است. بخش كانه زايي كوه آب انبار از سنگ هاي كربناته پرمين با همبري گسل معكوس بر روي رسوبات سازند نايبند تشكيل شده كه خردشدگي در اين سنگ ها به ويژه در پيرامون اين همبري بسيار شديد است. گالن و تركيبات ثانويه سرب، باريت و به مقدار جزيي مالاكيت در اين بخش مشاهده مي شود. كانه زايي گالن در بخش كوه تخت چال نيز در وضعيتي مشابه بخش قبل در آهك هاي دولوميتي شده خاكستري و نيز دولوميت هاي زردرنگ سازند جمال رخداده است. زون خردشده در اين آهك ها و دولوميت ها مشخص كننده گسترش كانه زايي است. ماده معدني در بخش تخت چال شامل گالن و سروزيت، باريت و خيلي كم مالاكيت است كه در فضاهاي خردشده سنگ ميزبان كربناته به صورت رگه-رگچه و تجمعات كوچكي پراكنده شده است. گالن رگچه اي دانه ريز تا دانه درشت بوده و گاهي اوقات با ضخامت هاي چند سانتيمتري يافت مي شود و ممكن است، همراه با باريت و يا بدون آن باشد. گالن به عنوان كانسنگ اصلي به صورت رگه ايي و جانشيني درون سنگ ميزبان (آهك هاي دولوميتي) ديده مي شود. علاوه بر اين، طبق شواهد صحرايي كاني‌سازي مس نيز در كانسار چنگرزه به ويژه در رگه‌هاي كوارتزي رخداده كه دگرساني سيليسي شدن بطور شاخص آن را همراهي مي كند. همچنين دگرساني هاي دولوميتي و سيليسي شدن نيز بويژه در امتداد زون هاي خردشده ديده مي شود. كانسار چنگرزه علاوه بر دارا بودن مقادير بالاي گالن به عنوان محصول اصلي، داراي كاني سازي‌هاي ديگري نظير مس و نقره نيز مي باشد كه از اين نظر قابل مقايسه با سامانه هاي گرمابي چندفلزي (Polymetallic hydrothermal systems) است.