تغييرات رخساره و محيط رسوبي نهشته هاي پليوسن در منطقة جنوب شرق حوضة خزر، شمال شرق ايران

نهشته‌هاي پليوسن در شمال ايران و هم ارزهاي زماني آنها در آذربايجان و تركمنستان (واحدهاي چينه اي چلكن و آق چاگيل) از مهم‌ترين عناصر سيستم‌ نفتي در حوضة خزر جنوبي هستند. در اين مطالعه، نتايج حاصل از سه رخنمون برداشت شده در منطقة شمال شرق گنبد كاووس به عنوان بيشترين ضخامت و قديمي ترين برونزد توالي هاي ترشيري به همراه اطلاعات سنگ شناسي از ساير رخنمون ها و چاه هاي موجود به منظور بررسي تغييرات رخساره در منطقة جنوب شرق درياي خزر مورد استفاده قرار گرفته اند. واحد آق‌چاگيل در بخش زيرين با يك كنگلومراي قاعده اي عمدتاً از رخساره‌هاي آواري و گل غالب مربوط به بخش‌هاي كم انرژي تشكيل شده كه با يك روند كم‌عمق شونده به سمت بالا، به رخساره هاي كربناتة دانه غالب متعلق به شرايط پُرانرژي حوضه تبديل مي‌گردد. مقايسه و انطباق بين رخنمون ها و چاه هاي موجود در منطقه نشان مي دهد كه ضخامت واحد چينه اي چلكن از سمت غرب به شرق و از شمال به جنوب منطقة مورد مطالعه كاهش يافته و از نظر سنگ‌شناسي نيز از رس‌سنگ سيلتي تا مارن (در شرق حوضة خزر جنوبي) به ماسه سنگ گراولي و كنگلومرا (در شمال شرق گنبد كاووس) تغيير مي كند. واحد رسوبي آق‌چاگيل داراي ضخامت نسبتاً يكنواختي در حوضة رسوبي بوده و از نظر سنگ شناسي، در شمال شرق گنبد كاووس عمدتاً از رخساره‌هاي كربناتة پرانرژي ساحلي تشكيل شده كه به سمت بخش هاي غربي حوضه به رخساره هاي شيلي و سيلستوني عميق حوضه تغيير رخساره مي‌دهد. اين شرايط احتمالاً در ارتباط با نرخ فرونشست حوضه در زمان رسوبگذاري واحد چلكن و بيانگر پايداري بيشتر حوضه در زمان رسوبگذاري واحد آق‌چاگيل (پليوسن پسين) مي باشد.