واكاوي بسترفرهنگي پيدايش مركز علمي جندي شاپور در ايران دوره ساساني

مركز علمي و پزشكي جندي شاپور به عنوان يك مركز علمي مهم در دوره ساسانيان و ادامه حيات آن در قرون اوليه اسلامي، پديده اي است كه پيدايش آن مانند بسياري از مراكز علمي معتبر جهان در طول تاريخ مستلزم وجود زمينه هاي مناسب سياسي، فرهنگي و تاريخي مي باشد. عصر ساسانيان كه از جهت علمي و فرهنگي بر طبق اكثر منابع به عنوان«دوره طلايي فرهنگي ايران باستان» به حساب مي آيد كه با پشتوانه ديني آيين مزديسنا و اتحاد دين و دولت و مديريت قدرتمند سياسي و سليقه ها و علاقه هاي شخصي برخي پادشاهان و وزيران كاردان ساساني، آنچنان شرايطي را فراهم آورده بود كه انواع علوم و دانش ها و هنرها و فنون از طب و نجوم و فلسفه گرفته تا معماري و گچبري و حجاري و ... در آن روزگار بهترين وضعيت را از جهت پيشرفت و شكوفايي پيدا نموده بود، تا جايي كه مركزي علمي و معتبري مانند جندي شاپور كه يكي از نماد هاي برجسته پيشرفت آن زمان است، پاي به عرصه وجود نهاد و قرن ها با قدرت و اقتدار نماينده تمدن ملتي گرديد كه از هر فرصت براي نشان دادن و به كار گرفتن ذوق و استعداد و انديشه والاي خود استفاده مي كرده است. اين پژوهش ضمن معرفي اجمالي و مستند اين زمينه ها و بسترها فرهنگي در روزگار ساسانيان، به وجود جنبه هاي متنوع فرهنگي غني و گسترده اي كه از دير باز در ايران زمين وجود داشته و در آن زمان نسبت به دوره هاي قبل كامل تر و فراگير تر شده بود، يعني همان بستر و زمينه مناسبي كه به مقتضاي شرايط فراهم شده و پايگاه علم و انديشه آن دوره محسوب شد تا نهاد هاي علمي و فرهنگي چون جندي شاپور بر اساس آن داير گردد، با اين فرضيه كه: يكي از مهمترين زمينه هاي شكل گيري مركز علمي جندي شاپور در ايران باستان نقش و تاثيرگذاري ساختار فرهنگي جامعه ايران آن دوران است و توجه به علم و دانش بخصوص در ميان طبقات بالاي جامعه ساساني بوده است. روش انجام اين پژوهش توصيفي- تحليلي با استناد به منابع اوليه گوناگون و استقراي داده¬ها با تكيه بر منابع اسنادي و كتابخانه اي است.