طراحي پروفايل كاربردي فراداده‌اي براي سازماندهي اشياي محتوايي: مطالعه موردي كتابخانه‌هاي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي

Designing aMetadata Application Profile for Organizing Content Objects:ACase Study of Shahid Beheshti University of Medical Sciences’ Libraries

پژوهش حاضر با هدف طراحي پروفايل كاربردي فراداده‌اي براي سازماندهي اشياي محتوايي كتابخانه‌هاي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي با رويكرد تحليلي- سيستمي انجام شد. جامعه پژوهش را اشياي محتوايي موجود در 23 كتابخانه (مركزي، دانشكده‌اي و بيمارستاني) وابسته به دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي تشكيل مي‌دادند. براي گردآوري داده‌هاي مربوط به ويژگي‌ها و نيازهاي بومي توليد پيشينه‌هاي فراداده‌اي در كتابخانه‌هاي يادشده، از پرسشنامه طراحي شده توسط پژوهشگر استفاده شد. پرسشنامه توسط كتابداران بخش سازماندهي و مشاهده طراحي شده پايگاه‌هاي فراداده‌اي كتابخانه‌هاي عضو جامعه پژوهش توسط پژوهشگر تكميل گرديد. بر اين اساس، ويژگي‌ها و نيازهاي بومي كنوني كتابخانه‌ها براي توصيف و سازماندهي اشياي محتواي با استفاده از فراداده‌، و هدف آنها براي انجام اين امر در آينده، شناسايي شد. همچنين با توجه به اين كه كتابخانه‌هاي مورد مطالعه از استاندارد فراداده‌اي يوني مارك براي سازماندهي اشياي محتوايي خود استفاده مي‌كردند، ضمن بررسي و انتخاب عناصر و عناصر فرعي مناسب از استاندارد يوني مارك متناسب با بافت بومي كتابخانه‌هاي ياد شده، براي انتخاب و استخراج ساير عناصر فراداده‌اي مورد نياز، از سياهه وارسي شامل عناصر استانداردهاي فراداده‌اي هسته دوبلين و طرح فراداده‌اي توصيف شي(مادس) استفاده شد .در ادامه، از مجموع عناصرشناسايي و استخراج شده براي طراحي پروفايل كاربردي فراداده‌اي استفاده شد. سپس پروفايل كاربردي فراداده‌اي داراي63 عنصر شامل 22عنصراجباري و41عنصراختياري براي توصيف و سازماندهي انواع اشياي محتوايي دسترس‌پذير در محيط كتابخانه‌هاي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي طراحي شد. 53 عنصر ازميان 63 عنصر پروفايل كاربردي، عناصراستاندارد يوني مارك به عنوان استانداردپايه، 8 عنصر از طرح فراداده‌اي هسته دوبلين و 2 عنصر از طرح فراداده‌اي توصيف شيء (مادس) انتخاب شده است. سرانجام، ساختار و بستر معناشناختي پروفايل كاربردي فراداده‌اي طراحي شده، مبتني بر بافت بومي كتابخانه‌هاي مورد مطالعه تعيين گرديد.

This study aimed to design a metadata application profile to organize content objects of Shahid Beheshti University of Medical Sciences’ libraries. A systematic-analytical approach was used in this research. The study population included content objects in the 23 libraries(central, hospital and college libraries)of Shahid Beheshti University of Medical Sciences. For Collecting data related to the native features and needs of generating metadata records in these libraries, a questionnaire designed by the researcher.The questionnaire was completed by the librarians of the organization, and structured observation by the researcher of the metadata databases of libraries in the research community. The native needs of libraries and intends of them in the field of information organization was extracted via a checklist (created based on the metadata standards)and taking into account the context of libraries in Shahid Beheshti University of Medical Sciences, an application profile was designed to organize their content objects. The application profile contains 63 elements including 22mandatory elements and 41 optional elements for describing different kinds of content objects. Among these 63 elements,53 elements have been selected from the UNIMARC format as the basic standard,8 elements have been extracted from the Dublin Core Metadata Initiative (DCMI),and2 elements have been determined from the Metadata Object Description Schema (MODS). Finally, the structure and semantics of the metadata application profile designed based on the context of the libraries to be studied.