تحليلي بر وزارت ميرزا سلمان اعتماد الدوله در دوره شاه محمد صفوي: ستيز به منظور تثبيت و تضمين وزارت

ديوانسالاري يكي از نهادهاي شهري است كه در تمدن هاي نويسا و مكتوب شكل گرفته است. مي توان چنين ادعا كرد كه هر گاه يك ديوانسالاري متمركز و نظامند در راس اداره امور باشد، آن جامعه به سامان تر و رو به رشد تر خواهد بود. در مقابل هرگاه در جامعه اي ديوانسالاري و بوروكراسي وجود نداشته باشد آن جامعه با مشكلات عديده اي در زمينه اداره امور و برقراري نظم و امنيت مواجه خواهد بود. به شكل ساده ديوانسالاري را مي توان ستادي تلقي كرد كه به طور متمركز هدايت و به نحوي نظام مند سازمان دهي مي شود و بر اساس سلسله مراتب استوار است(كامنكا، 1380، 229).به قول كوئن ديوان سالاري سلسله مراتبي از قدرت و مسئوليت است كه سازمان رسمي به منظور هماهنگي فعاليت ها و دستيابي به هدفهاي تعيين شده خود آن را به كار مي گيرد (كوئن، 1393، 425). حال صفويان به عنوان يكي از حكومت هاي مهم در تاريخ ايران در زمينه ديوانسالاري بسيار موفق عمل مي كردند.ديوانسالاري دوره صفوي عبارت است ازساختاري متشكل از شخص وزير اعظم و سلسله مراتبي از مقام هاي فرو دست شامل مستوفي، ديوان بيگي، و ... كه امور اجرايي حكومت را در حوزه اداره مملكت، تنظيم امور مالي و نظارت بر ديوان هاي زير دست را بر عهده داشتند، بود. اينك مقاله حاضر به دنبال بررسي مطالعه موردي يك وزير به نام ميرزا سلمان اعتماد الدوله در ساختار ديوانسالاري صفوي است. به عبارت ديگر او در مقام اعتماد الدوله اين دوران به دنبال تثبيت سلسله مراتب اداري، تمركز سياسي، نظم و آرامش و ... است و برخي از نهادها و نيروهاي رقيب ديگر برعكس در پي تنش، آنارشي و ساختارشكني هستند. اين تحقيق دوگانه نظم و بي نظمي و سلسله مراتب و ضد آن را در دوران ميرزا سلمان مورد بررسي قرار مي دهد