نقش نماز در شكل گيري هويت مذهبي

هويت مذهبي، هويت جمعي است زيرا افراد برخوردار از هويت مذهبي بر اين باورند كه آن ها عضوي از يك گروه مذهبي هستند و هويت شان مي تواند بر اساس پذيرفتن نظام هاي اعتقادي، پذيرش اهميت ارزش هاي مذهبي، تعهد به گروه مذهبي و كردار هاي مرتبط با مذهب تغيير كند (سئول ، 2010). احساس هويت و معنا در زندگي مهم ترين فرآورده و محصول هويت مذهبي است. هويت ديني از مهم ترين عناصر ايجاد كنندة همگني و همبستگي اجتماعي در سطح جوامع است كه طي فرايندي با ايجاد تعلّق خاطر به دين و مذهب در بين افراد جامعه، نقش بسيار مهمي در ايجاد و شكل گيري هويت جمعي دارد و به عبارتي عمليات تشابه سازي و تمايز بخشي را انجام مي دهد (قنبري برزيان و همتي، 1394). برخورداري از دين و تعاليم مذهبي مشترك، پايبندي و وفاداري به آن، اعتقاد و تمايل به مناسك و آيين هاي مذهبي فراگير در فرايند شكل دهي هويت ملي، بسيار مؤثر است (حاجياني، 1379). هويت ديني يعني داشتن اهتمام ديني است به نحوي كه نگرش گرايش و كنش هاي فرد را متأثر سازد (شجاعي زند، 1384: 36). يكي از مهم ترين محور هاي تعاليم انبياء، چگونگي ارتباط انسان با خداوند و مبدأ هستي است (صادقي حسن آبادي و نيلي احمد آبادي، 1391). چرا كه احساس به يك تكيه گاه محكم و امنيت و آرامش در پناه آن تنها عنصري است كه مي تواند به جوان اعتماد و اطمينان بخشيده و او را از اضطرابات دروني و تشويشات ذهني رها سازد (احمري و احمدي ازغندي، 1390). نماز همواره به عنوان پايه و اساس دين و سرچشمة زلال معنويت مورد توجه همة اديان و فرستادگان خداوند متعال بوده است (صفري و باقي زاده، 1395). به علاوه انسان و جهان پيرامون آن در عصر حاضر با چالش هاي بسياري رو به رو بوده و آسيب هاي اجتماعي و نزاع بر سر هويت، جامعة انساني را دستخوش تغييرات بسياري كرده (سعيديان جزي، 1396). در واقع انسان موجودي اجتماعي بوده و حضور در اجتماع يكي از نياز هاي اساسي وي است. دين اسلام تنها ديني است كه با صراحت پايه بناي دعوت خود را بر اجتماع گذاشته و در هيچ يك از شئون خود، مقولة اجتماع را فراموش نكرده است. اسلام همة احكام خود را در قالب اجتماعي ريخته و روح اجتماع را در همة اين احكام تا آخرين حد ممكن دميده است (طباطبايي، 1367: 8-7). ترديدي نيست كه روح و حقيقت تعاليم دين به نياز هاي روحي و گرايشات غريزي و فطري او برگشت مي كند و با جزم و يقين مي توان گفت كه هيچ يك از دستورات دين بي ارتباط با تكامل انساني او نيست (احمري و احمدي ازغندي، 1390). بنابراين نماز به عنوان يكي از دستورات دين و ركن اصلي آن و مهم ترين تربيت كنندة انسان ها در زندگي فردي و اجتماعي مي تواند در هويت يابي ديني افراد و نزديكي بيش تر آنان با مسير معنوي كه خداوند پيش روي آن ها قرار داده است مورد توجه قرار گيرد.