رشد اخلاقي كودكان در كشا كش رسانه و خانواده

از ديرباز ارتقاي سطح اخلاقي جامعه و انتقال ارزش‌هاي اخلاقي به نسل جديد، دغدغه انديشمندان و رهبران جوامع بوده است. شناسايي عوامل و نهادهاي تأثيرگذار بر رشد اخلاقي كودكان و نوجوانان گامي ضروري در راستاي اين دغدغه است. خانواده هميشه به عنوان سنتي‌ترين و قديمي‌ترين نهاد مؤثر بر تربيت اخلاقي و رشد اخلاقي كودكان، كانون توجه بوده است. اما امروزه خانواده به‌صورت محيطي بي‌رقيب و خالي از عوامل برون‌خانوادگي عمل نمي‌كند، بلكه رسانه (به خصوص تلويزيون) به مثابه يكي از اعضاي خانواده، بر رشد اخلاقي كودكان تأثير مي‌گذارد. اين دو نهاد (رسانه و خانواده) در محيطي واحد (خانه) در فرايندي تعاملي بر رشد اخلاقي كودكان تأثير مي‌گذارند. موضوع پژوهش حاضر، آشكارسازي بخشي از آثار تربيتي برهم‌كنش رسانه (با تأكيد بر تلويزيون) و خانواده است. براي چنين هدفي،‌ ابتدا مروري بر چالش‌هاي خانواده در امر تربيت نسل جديد داشته‌ايم و آنگاه به دو اثر ويژه برهم‌كنش اين دو نهاد يعني شكاف نسلي و زوال كودكي پرداخته‌ايم. در انتها به عنوان راه‌كاري براي كاهش شكاف نسلي و زوال كودكي، عنصر «وساطت والدين» را در تماشاي تلويزيون توسط كودكان مورد واكاوي قرار داده‌ايم. حاصل پژوهش آن است كه به هر ميزان كه مصرف رسانه‌اي فرزندان، بدون همراهي والدين باشد، بيشتر شاهد دو پديده «شكاف نسلي» و «زوال كودكي» خواهيم بود. از ميان انواع وساطت والدين، وساطت فعال، بيش از ساير انواع، شكاف نسلي و زوال كودكي را كاهش مي‌دهد. در اين پژوهش براي شناسايي چالش‌ها و مسائل خانواده‌ها در زمينه تربيت نسل جديد، به سؤالات مطرح‌شده از مركز ملي پاسخگويي و نيز تجربه زيسته پژوهشگر متوسل شده‌ايم و از روش كتابخانه‌اي براي معرفي آثار برهم‌كنش رسانه و خانواده و نيز راه كاهش آثار منفي بهره برده‌ايم