مطالعه تغييرات و ناهنجاري هاي ريخت شناسي لاك پشت بركه‌اي Emys orbicularis (Linnaeus, 1758) در استان گلستان

ناهنجاري هاي ريخت شناسي در لاك پشتان مي تواند تاثير مهمي در گزينش افراد جمعيت ايفا كند. اين ناهنجاري ها ممكن است تحت تاثير متغيرهاي محيطي مانند دما، آلودگي و رطوبت طي تكوين جنيني و يا طي دوره زندگي جاندار رخ دهد. در اين مطالعه تغييرات و ناهنجاري هاي ريخت شناسي جمعيت هاي لاك پشت بركه‌اي Emys orbicularis استان گلستان مورد مطالعه قرار گرفت. طي اين مطالعه، در مجموع 134 نمونه لاك پشت بركه‌اي از 13 ايستگاه مختلف استان گلستان طي سال هاي 1394 تا 1397 جمع آوري و از نظر تغييرات ريخت شناسي، ناهنجاري و آسيب هاي محيطي مورد بررسي قرار گرفتند. تعداد سپرهاي لاك پشتي در اين گونه به ترتيب: گردني يك سپر، مركزي پنج سپر، كناري چهار جفت سپر، حاشيه-اي 11 جفت، روي دمي دو سپر و شش جفت سپرهاي گلويي، بازويي، سينه اي، شكمي، راني، مخرجي به همراه يك جفت سپر زير بغلي و يك جفت كشاله راني مي باشند. از كل لاك پشتان، 14 نمونه از 74 نمونه ماده (91/18 درصد)، 3 نمونه از 32 نمونه نابالغ (37/9 درصد) و 11 نمونه از 30 نمونه نر (66/36 درصد) در لاك پشتي و شكمي آسيب هاي محيطي از جمله سوراخ شدگي، خراشيدگي و خورده شدگي مشاهده گرديد. 7 نمونه از كل نمونه ها (22/5 درصد) ناهنجار با سپرهاي لاك پشتي متفاوت، 8 نمونه (97/35 درصد) دچار آسيب هاي از جمله شكستگي فك پايين، بسته بودن چشم ها، قطع شدن انگشتان دست بودند. 69 نمونه (49/51 درصد) داراي دم بريده و ناقص بودند. از دلايل اين آسيب هاي محيطي مي توان به گسترش روستاها، فعاليت هاي انساني، افزايش دماي جهاني و گسترش فعاليت هاي شيلات و پرورش آبزيان در مصعب رودخانه ها و تالاب ها اشاره كرد. همچنين ناهنجاري هاي ريخت شناسي مي تواند ناشي از آلودگي هاي صنعتي و كشاورزي و كاهش تنوع ژنتيكي به دليل قطعه قطعه شدن زيستگاه باشد.