تاثير محافظت كبدي عصاره هيدرواتانولي گياه زيرفون بر آسيب‌هاي القاء شده بر موش‌هاي كلستاتيك نژاد ويستار

امروزه افزايش بيماري هاي كبدي از جمله هپاتيت ويروسي مزمن، كبد چرب غير الكلي، هپاتوسلولار كارسينوما و همچنين استفاده روزافزون از داروهاي شيميايي و عوارض جانبي اين گونه داروها استفاده از داروهاي جايگزين طبيعي به ويژه داروهاي گياهي را اجتناب ناپذير ساخته است. در اين مطالعه تاثير محافظت كبدي عصاره آبي- الكلي گياه زيرفون (Tilia platyphyllos) در برابر آسيب كبدي در موش هاي نر كلستاتيك نژاد ويستار مورد بررسي قرار گرفت. تعداد 30 سر موش نر بالغ به 5 گروه 6 تايي شامل 1- گروه كنترل: حيوانات دست نخورده + تيمار روزانه آب مقطر، 2- گروه شم: تيمار روزانه با آب مقطر (حلال دارو)، 3- گروه داراي انسداد مجراي صفراوي با جراحي (BDL) + تيمار روزانه آب مقطر، 4- گروه BDL + تيمار با دوز mg/kg 300 عصاره گياه زيرفون به روش گاواژ به مدت 4 هفته 5- گروه BDL+ تيمار با دوز mg/kg 600 عصاره گياه زيرفون به مدت 4 هفته تقسيم بندي شدند. سپس از بافت كبد نمونه گيري و از نظر هيستوپاتولوژيكي بررسي شد. آسيب مشاهده شده در گروه كولستاز شامل نكروز هپاتوسيت ها، نفوذ سلول هاي التهابي از نوع لنفوسيت، هايپرپلازي مجاري صفراوي، ايجاد مجاري صفراوي كاذب، نفوذ بافت همبند در بين هپاتوسيت هاي نكروزه و رژنره شده و ايجاد لوبول هاي ناقص كبدي با درجات و شدت متفاوت بود. در گروه كنترل علايمي از آسيب كبدي مشاهده نشد و هپاتوسيت ها كاملا سالم بودند. در گروه كولستاز، هيپرپلازي مجاري صفراوي و نفوذ بافت همبندي به صورت ديواره هاي نازك مشاهده شد كه درجات اين هيپرپلازي گسترده ولي موضعي بود. در مورد نفوذ بافت همبند نيز ديواره كامل ولي نازك مشاهده شد. همچنين بافت كبد در گروه كلستاز و گروه 4، هيپرپلازي خفيف مجاري صفراوي و نفوذ اندك بافت همبند و التهاب خفيف را نشان داد. در گروه 4، هيپرپلازي مجاري صفراوي به ميزان 25 تا 50 درصد هر لوبول مشاهده شد و نفوذ بافت همبند هم به صورت ديواره ناقص مشاهده شد. بافت كبدي موش هاي كولستاز و گروه 5 هيپرپلازي خفيف مجاري صفراوي و نفوذ اندك بافت همبندي و التهاب خفيف را نشان داد. هيپرپلازي خفيف مجاري صفراوي در گروه كلستاز كمتر از 25 درصد هر لوبول بود و در مورد نفوذ بافت همبند نيز سيب كبدي به صورت افزايش كلاژن بدون ديواره مشاهد شد. در مورد نفوذ سلول هاي التهابي در گروه 5 آسيب كبدي به صورت التهاب كانوني كمتر از 25 درصد مشاهده شد. بيشترين آسيب هاي كبدي در گروه كلستاز و كمترين آن در گروه تيمار با دوز 600 مشاهده شد. با افزايش غلظت عصاره ميزان آسيب كبدي كاهش يافت و تاثير محافظتي بيشتر شد. با فرمولاسيون عصاره گياه زيرفون در غلظت مناسب مي توان از آن به عنوان داروي مكمل يا جايگزين داروهاي شيميايي براي كاهش آسيب هاي كبدي ناشي از كولستاز بهره برداري نمود.